Page 73 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

Novopazarski zbornik, 46/2023, str. 55-102 73

rečeno: „Demokratska federativna Jugoslavija je savezna demokratska država,
demokratska federacija u kojoj su ujedinjeni Srbi, Hrvati, Slovenci, Makedonci
i koja je sastavljena od šest demokratskih država: Srbije, Hrvatske, Slovenačke,
Bosne i Hercegovine, Makedonije i Crne Gore. Narod u Vojvodini i Sandžaku
imaće punu slobodu da sam odluči o svome odnosu i položaju u federaciji” (Nikolić
2011: 22-23). Za „komuniste romantičare” granice nisu previše važne. U njihovoj
ideologiji i shvatanju država je trebalo da bude čvrsta zajednica zbratimljenih
jugoslavenskih naroda, a granice među njima samo „linije u mermeru” (Miletić
44
2014: 246). Partijske parole su kazivale da su „republičke granice formalne jer je
Jugoslavija federalna, jedinstvena i zajednička država”. Tito je u svom govoru u
Zagrebu 21. maja 1945. naznačio da su međurepubličke granice nevažne, da se
čine tek „blijedim crtama na mramornom stupu”, da „to nisu granice razdvajanja,
nego granice spajanja… To znači natjecati se u dobru, pomoći braći, jer sada
su braća razgraničena ali su ipak pod jednim krovom. To je zajednička kuća,
jedna cjelina, ali unutra ima svaki da gospodari na svome” (Bakić 2011: 59-61;
45
Koren 2013: 214; Goldstein i Goldstein: 305; Petranović 1969: 39; Zečević 1992:
179; Šuvar 1988: 258-259). Zalaganje za „monolitnu Jugoslaviju” nije značilo i
zagovaranje jugoslavenske nacije. Planovi o proširenju jugoslavenske federacije
su bili ambiciozni. Bugarska i Albanija su, prema zamislima jugoslavenskog vrha,
trebale biti sedma i osma republika unutar jugoslavenske, odnosno balkanske
federacije. Pokušaji njenog stvaranja, pod jugoslavenskim patronatom, nisu
uspjeli zbog suprotstavljenih interesa velikih sila, kao i balkanskih država. Ideja

44 Đuro Pucar i Blažo Jovanović, nakon rata, dijelove granice između BiH i Crne Gore
utvrđivali su, prema nekim navodima, putem telefonskih razgovora. Bilo je i prijedloga
da Hrvatska ustupi Dubrovnik Bosni i Hercegovini, a da dobije Cazinsku krajinu - prema:
M. Tripalo, Hrvatsko proljeće, Zagreb 1990, 163.
45 Tito opominje u maju 1945. na Osnivačkom kongresu KP Srbije da ne smije biti
pitanja „hoće li ovo ili ono selo pripasti ovoj ili onoj federalnoj jedinici, jer ono pripada
čitavoj Jugoslaviji... Voljeti svoju naciju, Hrvatsku ili Srbiju, ne znači negirati opću našu
zemlju – Jugoslaviju. Naprotiv, voljeti svoju federalnu jedinicu – znači voljeti monolitnu
Jugoslaviju… Nije Rijeka samo hrvatska, nego i jugoslovenska. Nije Beograd samo
srpski, nego i jugoslovenski”. U julu govori u Beloj Crkvi: „Mi u Jugoslaviji ne stvaramo
granice koje bi razdvajale i značile stvaranje novih država, nego vršimo podjelu samo
zato da bi se riješilo nacionalno pitanje, koje nije bilo riješeno u staroj Jugoslaviji, i da bi
narodi mogli potpuno da se razviju i kulturno i politički izjednače. I to tako, da nitko na
drugog ne vrši pritisak, a da u isto vrijeme njegov razvitak i njegov progres ima pozitivan
utjecaj na ostale narode, na narode ostalih federalnih jedinica, a svi mi zajedno smo
Jugoslaveni” – vidi: Osnivački kongres KP Srbije (8-12. maj 1945.), 210; B. Petranović,
Politička i ekonomska osnova narodne vlasti u Jugoslaviji za vreme obnove, Beograd
1969, 39.