Page 61 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 45

Novopazarski zbornik, 45/2022, str. 45-94 61

gradova. Poratni činovnici koji su dolazili u Sandžak nisu mnogo za njega marili.
83
Milan Borisavljević o tome 1925. piše: “Pa i ovi došljaci i prolaznici po neki baš su
slepci jedni bedasti, oni su uobrazili, – istina ne svi, – da smo mi njihova kolonija i
nafaka, miraz njihov... A ovi dojučerašnji žutokljunci ni pojma nemaju o prošlosti
građana u Sandžaku, koji su znatni izvoznici i uvoznici i ugledne zanatlije bili.
Oni ne znaju, kako su iz Sandžaka vrlo ugledni trgovci i poslovne veze imali sa
Beogradom, Sarajevom, Dubrovnikom, Solunom, Carigradom, Bečom i dr. stra-
nama, dok su ovde došli u većini jučerašnji đaci, obični nekvalifikovani brzopleti,
čiji očevi možda kao abadžije ništa ni videli nisu dalje od granice u kojoj su se ro-
dili”. Trgovina je u Novom Pazaru, iako ograničena, pored zanatstva, bila i dalje
84
primarni element. U gradu je krajem 1920. bilo 287 trgovaca: 167 bakalina, 56
85
manufakturista i 62 trgovca mješovitom robom. Bilo je 172 bošnjačka, 78 srpskih
i 37 jevrejskih trgovaca. 86

83 Jovan Cvijić piše da je dobro poznat “izgled varoši balkanskog tipa: gomile dućana i
kuće duž kratkih, vijugavih i mahom prljavih ulica. Veće varoši imaju bezistane i velike
bazare. Jako zbijeni dućani su mahom od drvene građe, a zatvaraju se drvenim ćepencima:
kad se ćepenci otvore, u dućanima se sve vidi i sva je roba izložena” – prema: Cvijić, J.
(1966). Balkansko poluostrvo. Beograd. Str. 244.
84 Borisavljević, M. (1928). Agrarna reforma u Novopazarskom Sandžaku (Staroj
Rasiji-Raškoj). Beograd. Str. 16–17.
85 Ubrzo nakon rata, kao trgovci kolonijalnom robom pominju se Ejup Ljajić, Salih
Dervović, Samuel Konforti, Uroš Simić, Dušan Starčević, kao i trgovci tekstilom Daman
Josef, Haim Papo, Konforti Dživi, Konforti Sadik, Montije Aron, Papo Aron i Papo Moric
zv. Koko, Moša Jakov i Hamza Mustafić – prema: Almanah Kraljevine Srba, Hrvata i
Slovenaca, II sveska, IV i V dio. Zagreb 1924. Str. 266, 310, 407.
86 Pored trgovaca u gradu je bilo i 75 trgovačkih kalfi i 170 šegrta. Novopazarski trgovci
su izvozili oko 100.000 grla goveda (1.000 vagona), kao i 20 vagona kože od krupne i
sitne stoke. Najveći trgovci koji su se bavili izvozom stoke i stočnih proizvoda bili su
Hamza Pećanin Mustafić koji je izvozio 60–100 vagona, Ejup Ljajić oko 200 vagona,
Džemail Bošnjović oko 100, Murat Ibrahimović 150, Aćif Hadžiahmetović oko 50,
Mahmut Daca 50, Mustafa i Murat Kamešničanin oko 200 vagona. U gradu je, pored
trgovačkih radnji, bilo i 24 obućarske, tri časovničarske, šest stolarskih, 24 pekare, šest
limarskih, 16 berberskih, 16 kovačkih, 18 mesarskih, tri samardžijske, jedna crevarska,
šest zidarskih, četiri abadžijske, sedam kožarskih, 12 ćevabdžinica, dvije lončarske,
četiri kolarske, jedna grafička, dvije ćulahdžijske, tri građevinske, sedam krojačkih, dvije
fotografske, šest mutavdžijskih, 16 opančarskih, sedam potkivačkih, šest poslastičarskih,
dvije kazandžijske, jedna zlatarska, sedam nožarskih i dvije sedlarske radnje – opšir.
Savić, M. M. (1929). Naša Industrija, Zanati, Trgovina i Poljoprivreda, VII dio. Sarajevo.
Str. 171–172; Bandžović, S. (1988). Osvrt na privredne prilike u Novom Pazaru i okolini
u međuratnom razdoblju. U Novopazarski zbornik 12 (101–109). Novi Pazar: Muzej
“Ras” Novi Pazar; Koničanin, O. Novopazarska čaršija. Str. 129-136; Sekulić, M. (1997).
Osnivanje i rad “Novopazarske banke” A. D. U Novopazarski zbornik 21 (93–94). Novi
Pazar: Muzej “Ras” Novi Pazar.