Page 124 - Zbornik 39

124 Senad Ganić 39/2016

Novi Pazar i “Pax Ottomanica”

Novi Pazar je jedan od mnogih, današnjih gradova utemeljenih za vreme
trajanja viševekovne Osmanske vlasti na ovim prostorima. Činjenica da u tom
periodu nastaje veliki broj gradova, govori o relativno stabilnom periodu XV i
XVI veka koji se poklapa i sa vremenom kada je Osmanska država bila na vr-
huncu. Pouzdanog podatka o datumu nastanka Novog Pazara nema, ali se kao
godina osnivanja grada uzima 1461, što je zapravo godina iz koje datira najstariji
pisani dokument o spominjanju Novog Pazara, a to je dokument kojim Malo vije-
će Dubrovačke Republike odlučuje da u Novi Pazar postavi svog prvog konzula
(consules). To govori, ne samo o tome da je grad u to vreme već bio ozbiljan
34
trgovački, a kako je trgovinska razmena toga doba bila praćena i duhovnim odno-
sno kulturnim prožimanjem, onda i kulturni centar, na važnom kopnenom putu
između Dubrovačke Republike i Carigrada. Zato se smatra, a to je više nego
očigledno, i da je grad morao nastati koju godinu pre imenovanja dubrovačkih
konzula. No dodatni izvori potvrđuju da godina koja se uzima kao godina osni-
vanja Novog Pazara može biti i dosta prihvatljiva, ako ne već potpuno tačna, jer
još jedna činjenica potvrđuje njenu utemeljenost. Naime, jedna se ličnost naročito
vezuje za, uvek zanimljivu priču o osnivanju jednog, tako vibrantnog grada kakav
je Novi Pazar. Tako neki autori ističu da je period turskog osvajanja ovog područja
„rasvetljen u dovoljnoj meri“. „Zna se” - kažu, “ko je osnivač Novog Pazara i
kada je podignut. To je poznati skopski krajišnik Isa-beg Ishaković, a naselje je
izgrađeno, smatra se, krajem šesdesetih godina XV veka“. Činjenica da je i grad
35
Sarajevo uzeo kao godinu svog nastanka godinu 1462, ukazuje na to, da i bosan-
ska istoriografija uvažava činjenicu da je Novi Pazar stariji od Sarajeva, te da im
je isti osnivač. Tako profesor Mustafa Imamović ističe sledeće:

„Dva prva naselja koja su u Bosanskom sandžaku dobila status kasabe bili su Novi
Pazar i Sarajevo. Upravo se iz te činjenice najbolje može sagledati značaj vojnih i trgo-
vačkih puteva za razvoj gradova. Novi Pazar (Yeni Pazar) utemeljen je sredinom VX st. u
blizini srednjovjekovnog trgovišta Ras, kao veoma značajna strateška tačka na putu koji je
povezivao Skoplje sa ‘zapadnim stranama’ ili Bosanskim krajištem, odnosno Sarajevom
kao njegovim sjedištem. Oba ova grada utemeljio je skopski, a kasnije i bosanski krajišnik
Isa-beg Ishaković“.
36

34 Časopis „Delo“, od 01. 01. 1914. godine; Tako isto i : http://www.bnv.org.rs/aktuelno/grad-
i-opstine/novi-pazar/; Stanka Bakračević “Od kasabe do grada” u: http://www.politika.rs/scc/
clanak/, članak u listu Politika od 15. 06. 2010. godine.
35 Olga Zirojević, „Novi Pazar u turskim izvorima do kraja XVI veka“, u: (Ur. Ejup Mušović),
Novopzaraski zbornik, 1/ 1977, str. 111. (111-120.)
36 Mustafa Imamović, Historija Bosnjaka, Bošnjačka zajednica kulture- Preporod, Sarajevo,
1997, str. 189.