Page 127 - Zbornik 39

39/2016 PRILOG RASPRAVI O DOPRINOSU ISLAMA.. 127

Princip slobodnog izbora vere, uprkos pokušajima drgačije interpretacije, po-
štovao se u skoro svim državama utemeljenim na islamskim principima. Tačno
je da je muslimansko stanovništvo bilo povlašćeno u mnogim aspektima javnog
života i uprave u Osmanskoj državi, ali je isto tako tačno, da su, u Osmanskoj državi
naročito, obaveze prema državi isto tako recipročno rasle zajedno sa pravima. U tom
smislu su i hrišćani, ali i druge nemuslimanske zajednice, bile oslobođenje mnogih
davanja koje muslimani nisu mogli izbeći. Uostalom, mnogi danas ističu i to da
državni nameti hrišćanima nisu bili ništa povoljniji ni pod hrišćanskim upravama.
Muhić navodi Runcimena (Steven Runciman) koji kao, kako Muhić kaže „radikali
protivnik islama i pristrasni historičar” ističe da su „kršćani u nekim slučajevima
jedva čekali da vlast kršćanskih gospodara zamijene za vlast osmanlijskih sultana
zbog znatno podnošljivijih poreza i boljih uslova života koje je nudila islamska dr-
žava“. Tako Runcimen u Muhićevom navođenju dalje ističe:
44
„Mada su neki kršćani dobrovoljno i svojom odlukom primili islam iz prirodne
želje da se pridruže vladajućim klasama, nije bilo ni govora o prisilnom islamiziranju“. 45

Prisilna islamizacija je naprosto suprotna islamu. Argumenti da su nameti
različite vrste primoravali nemuslimansko stanovništvo na prihvatanje nove vere,
po nekim autorima, jednostrani su i ne kazuju suštinu. Čak se ističe, da su ti name-
ti upravo i potvrda toga, da država ustrojena na principima Šerijata, kako jeste bilo
i Arapsko, ali i Osmansko carstvo, i nisu imale nekog velikog državnog interesa
da pokoreno stanovništvo breobraćaju na islam. U jednom zanimljivom dijalogu
koji prenosi Zuhili (Sheikh Wahbeh al-Zuhili), između Omajadskog Halifa Omara
Ibn Abdul Aziza i jednog od njegovih namesnika u Halifatu koji se žalio da se
smanjuje porez koji se ubira od nemuslimanskog stanovništva, obzirom na to da
veliki broj hrišćana prelazi na islam, gde mu Omar Ibn Abdul Aziz odgovara:

„Bog je poslao Muhammeda a.s. sa istinom kao vodiča a ne kao sakupljača
poreza“.
46
Osvrćući se na slučajeve masovnog prihvatanja islama i eventualnog prisi-
ljavanja hrišćana da promene veru, što se spočitava zahtevima džihada u islamu,
Zuhili navodi čuvenog orijentalistu Tomasa Arnolda (Thomas Arnold) koji ističe,
da muslimanska osvajanja koja su u nekim slučajevima bila praćena masovnim
prihvatanjem islamske vere od strane pokorenih naroda, nisu bila posledica name-
tanja vere silom niti je tim ratovima primarni cilj ikada bio širenje islama. Napro-
44 Ferid Muhić, Islamski identitet Evrope, Centar za napredne studije, Sarajevo, 2014, str. 49.
45 Ibid., str. 50.
46 Sheikh Wahbeh al-Zuhili, „Islam and International Law, International Review of the Red Cross,
858/2005, p. 280. (269-283)