Page 200 - Zbornik 27

NZ27/2003 MIGRACIONI POKRETI ... 203

Kola{ina, Bile}e, Leskovca, Ni{a, kao i muhad`iri iz Bugarske. U Hasanbegovu je
doseljeno 70–80 doma}instava mahom iz Bosne i Hercegovine. Muhad`iri su ov-
dje, kao i u Kadinom Selu, bili naseljeni na dr`avnoj zemlji. Ovi krajevi su bili veo-
ma malari~ni, a zemlja neplodna, oskudna zdravom vodom. U Hasanbegovu su
formirane tri muhad`irske mahale: Rudinjanska, Krvavska i Nik{i}ka. U prvoj su
bile naseljene porodice pristigle iz Bile}e, u drugoj iz Gacka, a u tre}oj muhad`iri
138
iz Nik{i}a. U ovom selu su se naselile porodice: Krvavac, Avdovi}, Bijedi}, Ta-
139
hirovi}, Jusufovi}, Meli}, Ze}irovi}, [ehovi} i druge. U ovo mjesto je do{la i
brojna, ugledna porodica Zvizdi}a iz Gacka. Malarija ih je natjerala da ga, nakon
nekoliko godina, napuste i odu u Sjenicu, u Muhad`er-mahalu. 140 Pored izgradnje
ku}a muhad`iri su u Hasanbegovu 1880. pristupili i podizanju d`amije, ~emu je
najvi{e doprinio hod`a Avdullah Bijedi}. Njemu je bilo ponu|eno da bude imam u
jednoj od skopskih d`amija, ali je on ipak odabrao Hasanbegovo jer ga je podsje-
}ao na rodni kraj Nudol u Hercegovini, gdje je tako|er bio imam. D`amija je, sa
mektebom, sagra|ena u centru sela. 141 Hercegova~ki muhad`iri su u ovom selu po-
~eli obra|ivati zemlju na svoj na~in, ali su ve} druge godine morali od toga odusta-
ti i privi}i se na na~in rada skopskih seljaka. Oni su i ku}e pravili po hercego-
va~kom tipu, ali u nedostatku kamena, od }erpi}a i sa krovom od }eremide. Napu-
stili su i staru hercegova~ku no{nju i prihvatili »tursku«. Njihovi hri{}anski susjedi
su isticali da su muhad`iri bili veoma osjetljivi. Mnogi od njih su se vrije|ali kada
bi im neko rekao »la`e{«, {to je bilo sasvim obi~no i nije pretpostavljalo nikakvu
uvredu kod skopskih seljaka. U Hasanbegovu je dosta naseljenika ubrzo umrlo od
142
»have« i malarije.
Makedonijom od 1878. krstare brojne komitske ~ete iz Bugarske, Gr~ke i
143
Srbije, ali i one formirane od lokalnog stanovni{tva. Komite nisu vodile borbu
samo protiv Osmanlija, nego i jedni protiv drugih. 144 Teroristi~ke akcije su bile je-
dan od na~ina da se izmijeni ili dinamizira tok historije. U aprilu 1890. iz Sjenice je
preseljeno 80 muhad`irskih porodica, porijeklom iz Hercegovine i Kola{ina, u
Male{, gdje im je dr`ava obe}ala dati zemlju, sjeme i stoku. ^im su stigli, do{li su u
sukob sa Bugarima pa je bilo mrtvih na obe strane: »Na sami dan Bajrama, kad su
ovi Turci bili u d`amiju i nemaju}i kod sebe oru`ja, jer im je oru`je vlada oduzela,

138 J. Trifunovski, Bosansko-hercegova~ki muslimani u Skopskom polju, Zbornik, III kongres geo-
grafa Jugoslavije, Sarajevo 1954, 89.
139 B. Red`epagi}, Bo{njaci u Makedoniji, »Vakat«, br. 3, Skopje mart 1994.
140 A. Vrci}, Dolazak hercegova~kih muhad`ira u Sjenicu posle Berlinskog kongresa i pogrom
Zvizdi}a na Pa{inu brdu, Zbornik Sjenice, br. 11, Sjenica 2000, 84.
141 M. Dizdarevi}, Bo{njaci u Makedoniji, »Preporod«, br. 22/671, Sarajevo 15. novembar 1999;
R. [krijelj, Neimarstvo na bo{nja~ki na~in, »Glas islama«, br. 52, Novi Pazar mart 2001.
142 M. Filipovi}, »Bo{njaci« u okolini Skoplja, Pregled, sv. 94–95, Sarajevo oktobar–novembar
1931, 264.
143 M. Petrovi}, Dokumenta o Ra{koj oblasti 1890–1899, 396.
144 V. Popovi}, Isto~no pitanje, Beograd 1996, 205.