Page 69 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 44-2021

Novopazarski zbornik, 44/2021, str. 41-77 69

Za gradsko stanovništvo oni su bili „ratoborni, na boj naviknuti ljudi“. Kolašinski
muhadžiri pristigli na Kosovo, u lipljanskom kraju, naselili su se u Suhodolu. 208
Dio muhadžira iz Kolašina i Potarja našao je utočište u bjelopoljskom kraju,
na čitlucima u Zatonu, Rasovu, Bistrici i Suvom Dolu. Gornji Bihor je bio pun
209
izbjeglica iz Nikšića, Gornjeg Kolašina i BiH. U gornjebihorsko selo Azane, koje
210
je do 1878. bilo naseljeno pravoslavnim stanovništvom, naselile su se kolašinske
porodice Kolića, Drpljana, Drndara, Adžajlića i Nišića. Muhadžiri iz Bosne
211
su se naseljavali najviše u novovaroškom i pribojskom, a oni iz Hercegovine u
prijepoljsko-pljevaljskom kraju. Prijepoljski kraj je bio naseljavan muhadžirima
212
iz crnogorskih i hercegovačkih predjela, posebno iz Nikšića i okoline, Gornjeg i
Donjeg Kolašina. Muhadžirska naselja su nicala uz putne pravce Priboj-Pobjenik-
Šerbetovac-Babine-Jabuka-Kamena Gora-Pavino Polje, kao i na putnom pravcu
Babine-Stolac-Dušmanići-Prijepolje. U predjelu Babina nastala su naselja na
Šerbetovcu, Borovači, Stocu. Muhadžiri su živjeli u teškim uslovima. U prijepoljski
213
kraj 1883. dolazi 12 muhadžirskih porodica, a 20 u bjelopoljsku kazu. Kako je
214
pljevaljska čaršija bila popunjena čitavom širinom grada sjever-jug, nastajala su
manje čaršije u središtima većih mahala. Dolazak nikšićkih muhadžira u Novu
215
Varoš i njihovo ponašanje, uticali su, prema srpskim izvorima, na prekid pređašnje
„ljubavi i harmonije što imadijaše između starosedeoca Srba i muslimana“. Da ne bi
muhadžiri nasrtali na manastirske posjede, crkveni odbor je dao vodenice i imanja
u zakup grupi prijašnjih srpskih ustanika, koji su se, koristeći amnestiju, predali
osmanskim vlastima. U pljevaljskom srezu bilo je dosta muhadžira iz Kolašina. U
216
Pljevljima je bilo njihovih 80 domova sa 464 lica. U ovom gradu je 1890. Teodor
217
Ippen, sem mahala koje su pokazivale „propalo blagostanje i uveli sjaj“, zapazio
208 Škrijelj, R. (2001). Enklave bošnjačkih muhadžira na Kosovu. U Tutinski zbornik,
br. 2 (166). Tutin.
209 Hajdarpašić, R. (2007). Sandžak – stjecište izbjeglica. Almanah. 37-38, 136-137. Podgorica.
210 Po stranim izvorima “ovi došljaci su iz svog zavičaja donijeli svađalačku, ratničku,
naprasitu i nedisciplinovanu ćud. Starinska tradicija, krvna osveta i otmica su uvijek kod
njih u punoj snazi... To je goroštačka rasa vrlo lijepo razvijena i gorda sa svoje ljepote...
vrlo neznalačka, vrlo fanatična, koja voli razbojništvo, ne odvaja se nikad od svog oružja,
nepovjerljiva prema strancima i prema vlastima, od kojih je uvijek daleko živjela” – prema:
S. Adrović, Gornji Bihor, Berane 1995, 75.
211 Šabotić, S. (1998). Redžo Šabotić - guslar iz bihorskog sela Azana. Almanah. 3-4,
69-70. Podgorica.
212 Šalipurović, V. Ustanak u zapadnom delu Stare Srbije. Str. 138-139.
213 Brašanac, J. (1998). Sela babinske površi od bune 1875. do konačnog oslobođenja od
Turaka 1912. godine. Simpozijum “Seoski dani Sretena Vukosavljevića”, XVIII (186). Prijepolje.
214 Kostić, M. (1948). Pregled bosansko-hercegovačkih muhadžira i njihovih prvaka
po Kosovskom vilajetu 1883. godine. Istorijski časopis. 1, 253. Beograd.
215 Cvetić, E. (1912). Novopazarski Sandžak. Jagodina. Str. 30.
216 Šalipurović, V. Ustanak u zapadnom delu Stare Srbije. Str. 139-140.
217 Peruničić, B. (1962). Izvještaj o stanju u okrugu pljevaljskom 1913. Istorijski
zapisi. 3-4, 522. Titograd.