Page 73 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 44-2021

Novopazarski zbornik, 44/2021, str. 41-77 73

ali su većinom muslimanske vere“, te da „veliki broj njih potiče od ljudi koji su
1878. godine protjerani iz Crne Gore i Srbije, pa zato nisu naklonjeni ni jednoj od
ove dve zemlje“. Jefto Dedijer piše da je muslimansko stanovništvo u Sandžaku
240
bilo mirnije i staloženije od muhadžira - Kolašinaca, Nikšićana i Korjenića koji su
u „ove i onako nekulturne oblasti uneli mnogo više divljine, nesigurnosti, pljačke,
nasilja i krvne osvete. Prema starijem muslimanskom stanovništvu, koje se obično
naziva Bošnjacima, ovi izgledaju divljačniji, prskaviji, nestalniji i sposobniji za
četničku akciju i pljačku. „Bošnjaci“ su tromiji, često izgledaju rezignirani, ali su
puni verske mržnje i osobitog fanatizma, koji je stalan, gotovo na najveće zločine
i sposobni za mnogo što-šta“.
241
U Sandžaku su bile brojne muhadžirske porodice doseljene iz krajeva
koji su pripali Crnoj Gori. . Nakon balkanskih ratova 1912.-1913. dio njih
242
napustio je Sandžak, i zajedno sa drugima uputio se ka maloazijskim oblastima
Osmanskog carstva. Bio je to dalji nastavak višegeneracijskog muhadžirskog
243
puta. Istraživanja tog udesa otkrivaju i dugo potisnuti, skoro zaboravljeni svijet
individualnih i porodičnih ljudskih sudbina, svijet borbe za opstanak.

240 Petković, N. (1996). Britanci o Srbiji od 1900. do 1920. godine. Beograd. Str. 16.
241 Dedijer, J. (1913). Nova Srbija. Beograd. Str, 289.
242 To su, između ostalih, Alomerovići u Brodarevu, Oštroj Steni, Zastupu i Naboju
(iz Kolašina), Babići, od kojih su Avdulovići, Kurtanovići i Džemovići u Crnokrpama,
Raduhovcu i Gluhavici (iz Nikšića), Bajrovići u Pljevljima, Prijepolju, Novoj Varoši i
Sjenici (iz Nikšića), Derviševići u Novom Pazaru (iz Nikšića), Drpljani u Bijelom Polju (iz
Kolašina), Župići i Župljani u Vučiniću, Ivanči, Jasenoviku i Novom Pazaru (iz Nikšićke
župe), Kahrovići u Prijepolju, Ribariću, Trnavi i Troševini (iz Kolašina), Kolašinci (iz
Kolašina), Ljuce i Ljuhari u više sandžačkih mjesta, koji su, po mjestu odakle su došli uzeli
prezime Nikšići, zatim Ljutkovići u Detanima kod Tutina i Novom Pazaru (iz Kolašina),
Martinovići u Bijelom Polju, Bistrici, Debeljaku, Doliću, Melajama, Novom Pazaru i
Tutinu (iz Kolašina), Mekići u Novom Pazaru (iz Kolašina i Nikšića), Melići u Novom
Pazaru i Prijepolju (iz Nikšića), Mecinovići u Detanima (iz Kolašina), Mušovići u Bijelom
Polju, Goduši, Doliću, Novom Pazaru, Sebečevu, Suvom Dolu i Trnavi (iz Kolašina i
Nikšića), Nikšići - prezime koje su, po dolasku iz istoimenog grada uzeli, pored Ljuca i
Ljuhara, još i dijelovi roda Alagića, Bajrovića, Derviševića, Isovića, Mekića, Mulaalića,
Mulića, Mustafića, Mušovića, Pašovića, Saračevića i Džidića, Pašovići u Novom Pazaru
(iz Nikšića), Pepići u Biocu, Boljarima, Boroštici, Glogoviku i Naboju (iz Kolašina),
Rujovići u Dubnici, Novoj Varoši i Novom Pazaru (iz Kolašina), Sukići u Prijepolju i
Novom Pazaru (iz Nikšića), Hasići u Naboju, Biocu, Bukovici, Škrijelju i Novom Pazaru
(iz Trebaljeva kod Kolašina), Džidići u Novom Pazaru (iz Nikšića) i druge – vidi: M.
Nedeljković, Krst i polumesec–najstrašnija srpska razdeoba, 72-74.
243 Bandžović, S. (2003). Sandžak u balkanskim ratovima (1912.-1913.). U Tutinski
zbornik, br. 4 (51). Tutin.