Page 91 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

Novopazarski zbornik, 43/2020, str. 87-109 91

(„Ušćubski”) nišani od bjeličastog mermera „Sivec” (Pletvar kod Prilepa) rađeni
su prema porudžbini do prvih godina XVIII vijeka. Šiljaste su kape (saruk), tanki i
izduženi sa kvadratnom osnovom od 10-15 cm, bez natpisa (mezarje Kurbaševića,
Ugao), kojima se na osnovu korištenog materijala (mermera) može utvrditi „pori-
jeklo i vrijeme” gradnje (Bejtić 1952: 287).
Hronologija nišana se može odrediti i na osnovu tri oblika fesa (mahmudija,
azizija i hamidija) kojı se postavljaju na velikom nišanu (tur. başlık).
11

Pešterski nišani kao produkt kulture pamćenja

1. Selo Ugo – Ugao

Staro selo u opštini Sjenica (35 km), u Ugljanskom polju, između planinskih
vrhova: Topola, Oštri vrh, Maja Ajit i Maja bunar na Pešteru u visinskoj zoni od
1140-1240 m. (Pavlović 2009: 398-403) Ukras sela predstavalja drevni rezervat
raritetne smrčeve jele „Gutavica“ i u svijetu jedinstvene „piramidalne“ jele (30-40
m). Toponim „Hanište“ ukazuje na ostatke starogrčke stambene kulture.
Najpoznatiji Ugljani su Emro Mahmutović poznatiji kao Hodž Prlo (potomci
su mu Arslanovići) , Smail Huka i Delija Bibić. Selo je poznato po muslihunima.
12
Dugovječnost Ugljana potvrđuje nišan Idriza Hukića (umro u 112. godini). Prema
kazivanju najstarijih mještana sa prostora između Ugla i Dolića (Glavica) potiču
13
Gudževići sa golijskog sela Grab. Ime sela je, najvjerovatnije, keltskog porijekla
i nema bliskosti sa novonazivom Ugao (Džogović 2019: 379). Naziv sela asocira
na vremenske nepogode (eng. ugly, ružan, neugledan, pogan): duge, vjetrovite i
hladne zime. Pogrešna je preuzeta teza da je selo Pešter u popisima iz 1571. (Katić
2010: 313-314) selo Ugao. U popisu pešterske misije pri Svetoj Kongregaciji (Mi-
ssione di Pesctera alla Sacra Congregatione) Vatikana sa sjedištem u selu Kamešni-
ci, od 25. oktobra 1718. do 1. decembra 1721, Ugao se spominje pod imenom Egla
sa 20 kuća i 166 stanovnika. 14
Usred sela se nalazi jedna od najstarijih džamija na Pešteru, izgrađena 1736.
godine, u čijem je haremu desetina velikih i starih nišana na osmanskom jeziku.
Najveći je nišan jednog od prvaka plemena Seferovića po imenu Kuj Redža (alb.
Kujë Rexha) iz hidžretske 1265. (1848/1849).
Najstariji nišani se nalaze u haremu Ugljanske džamije, jedne od najstarijih

11 Naziv dolazi od imena trojice sultana iz XIX vijeka: Mahmuda II (1808-1839),
Abdulaziza (1861-1876) i Abdulhamida II (1876-1909).
12 Odselili 60-ih godina XX vijeka u Izmir (naselje Altndag) i prezivaju se Boy.
13 Iz razgovora sa Kambom Hukićem (1930) iz Ugla.
14 Ex Tabulario S. C. da Prop. Fide - Scritture originali Riferte nellie conc. generali. vol.
637 - ad cong. die 28 septembris 1722 - num 24.
Selo Kamešnica je kao sjedište misije imalo 39 kuća sa 410 žitelja.