Page 21 - Zbornik 40

40/2017 SANDŽAK TOKOM DRUGOG SVJETSKOG RATA 21

nije izvršen napad na italijanski garnizon u Pljevljima, niti na njemačke i ustaško-
domobranske garnizone u Prijepolju, Priboju i Sjenici, jer su Italijani ubrzo preuzeli
veliku ofanzivu protiv ustanika. Divizija „Pusterija“ povratila je do 11. augusta
izgubljena mjesta između Lima i Tare, a od 7. septembra između Lima i Uvca.
Tako su Italijani okupirali cijeli Sandžak, osim Novog Pazara i Duge Poljane, koje
su zadržali dijelovi njemačke 717. divizije. Tada su ustaške i domobranske snage
definitivno povučene iz cijelog Sandžaka. Njemačke okupacione trupe su od 2.
do 4. septembra povučene iz Prijepolja i Priboja u Srbiju. U svim tim borbama
poginulo je i zarobljeno oko 200 italijanskih i oko 100 ustaških i domobranskih
vojnika i oficira. 29
Samo devet dana nakon što je 26. septembra 1941. godine održano
savjetovanje u Stolicama, na kojem je donijeta odluka o formiranju glavnih štabova
NOP odreda po pokrajinama (“nacionalni štabovi“), formiran je 05. oktobra 1941.
godine Glavni štab NOP odreda za Sandžak (19 dana prije nego je to urađeno u
Crnoj Gori i Boki – 24. oktobra). Izdvajanje Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak
iz sastava Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uslijedilo
je sredinom septembra 1941. godine, u toku pripreme savjetovanja u Stolicama i
proizašlo je iz direktive „Zadatak narodnooslobodilačkih partizanskih odreda“
objavljene u Biltenu br. 1 od 10. augusta 1941. godine (Zbornik..., tom II, knj.
1, str. 11-18), kojom je između ostalog naređeno i formiranje Oblasnog štaba
narodnooslobodilačkih partizanskih odreda (NOPO) za Sandžak, što je izvršeno
poslije savjetovanja, kad je, kao i ostali „nacionalni“ štabovi dobio naziv Glavni
štab NOP odreda za Sandžak. Naime, boraveći u Užicu početkom septembra, Tršo
30
je bio u prilici da se upozna s nacrtom pripremljenih odluka i političkom linijom
u vezi sa formiranjem pokrajinskih odnosno „nacionalnih“ glavnih štabova NOP
odreda. Po povratku u Sandžak, već krajem septembra 1941. godine, u Novoj Varoši
održao je sastanak novog, kadrovski reorganiziranog Oblasnog komiteta na kojem je
odlučeno da se izvrše neophodne pripreme za formiranje Glavnog štaba NOP odreda
za Sandžak, što je i učinjeno 05. oktobra, i što će biti praćeno osamostaljivanjem svih
drugih društveno-političkih organizacija, među njima i Oblasnog komiteta KPJ za
Sandžak. Ove institucije NOP-a su se osamostalile u odnosu na Pokrajinski komitet
KPJ za Crnu Goru i Boku kome su do tada organizaciono pripadale. Glavni štab
NOP odreda Sandžaka je od tada bio pod neposrednim rukovodstvom Vrhovnog
štaba, a Oblasni komitet KPJ za Sandžak pod rukovodstvom Centralnog komiteta
KPJ. Pomenute institucije su jasno izražavale principe samostalnosti i autonomnosti
sandžačkog NOP-a i sandžačke regije. Sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak
i dalje je bio Rifat Burdžvić Tršo, a članovi Voja Leković, Momir Bošković i Vadimir
Damjanović. Komandant Glavnog štaba NOP odreda za Sandžak je postao Vladimir
Knežević Volođa, a politički komesar Voja Leković. Sjedišete Oblasnog komiteta

29 Četvrta sandžačka NOU brigada, str. 33-35
30 Mr. Muharem Kreso, Položaj Sandžaka u Drugom svjetskom ratu, Istočna Bosna i Sandžak,
Sarajevo 1996, str.94