Page 43 - Novopazarski Zbornik 36

44 Mehmet Zeki İbrahimgil НЗ 36/2013

Grafikon 1.
Na Balkanu se mogu naći četiri primjera džamija sa istim načinom izgradnje.
Dvije u Srbiji, džamija u tvrđavi Niš i Altun Alem džamija u Novom Pazaru, te
džamija u selu Mazić u Kosovskoj Mitrovici i Dukandžik džamija u Skoplju. I
na prostorima Balkana kao i na prostorima Anadolije su ovakvi primjeri gradnje
jako rijetki. Treba obratiti pažnju na poistovećivanje rane i klasične osmanlijske
arhitekture kroz osnovu i zapreminu, materijal, tehnike gradnje i elemente ukraša-
vanja. Na ova četiri međusobno udaljena mjesta unutar Osmanskog carstva, dža-
mije su sagrađene od strane Mevlana Muslihudin Abdulganija. Sredinom 16. veka
Mevlana Muslihudin Abdulgani je rukovodio rudnikom u Trepči. U vakufnami
iz 956. h./1549. god. pored mnogih drugih zaostavština napravljenih sa njegove
strane, pominju se i ove četiri džamije. Iz ove vakufname ustanovljeno je da su
građevine u ova četiri različita mjesta izgrađena od strane istog osnivača, kao i
datumi njihove izgradnje. 6
Sva zajednička svojstva ove četiri džamije kroz korišćenje materijala za
izgradnju, tehniku i elemente ukrasa same po sebi potvrđuju da je graditelj isti.
Niška Islam-agina, Hamza-begova, novopazarska Skender Čelebijina, Mula-Aj-
dinova, Hajrudin-begova, Sinan-begova, Arap, Lejlek džamija i druge, te prešev-
ska Ibrahim-pašina i Jeni džamija su predstavnici građevina sa četvorougaonom
osnovom i krova, iz 18. i 19. stoljeća u Srbiji.

6 Andrejević, Andrej, Islamska monumentalna umetnost XVI veka u Jugoslaviji, Beograd,
1984, str. 16–18; Ivan Zdravković, Izbor građe za proučavanje spomenika islamske arhitekture
u Jugoslaviji, Beograd, 1964, str. 37.