Page 44 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

44 Mustafa Baltić, Neolitske figurine iz zbirke muzeja “Ras”...

ti na ovaj lokalitet, koji bi mogao biti višeslojni i gdje bi se hronološka analogija
sa nekim drugim mogla uzeti samo s rezervom – zbog činjenice da istraživanja
nije bilo.

Figurine u prostoru: kontekst nalaza u odnosu na okruženje

Kontekst nalaza, kontekst materijalne kulture primarno je za njeno tuma-
čenje, te se tu najčešće podrazumijeva položaj predmeta u okruženju u kom se
prvobitno nalazio, odnosno obuhvata sve faktore koji se tiču funkcije predme-
ta, ekosistema, urbanizacije, prostornog određenja unutar jedinice kojoj pripada
(Tripković 2007: 28). Često pored strukture sistema funkcionalnih međuodno-
sa, gdje spomenuti kontekst okruženja ima jednu od ključnih uloga, možemo po
istom principu pročitati i sadržaj ideja i simbola (Hoder 1982: 163).
U ovom konkretnom slučaju problemi odnosa nalaza sa ostalim elementima
materijalne kulture, distribucija nalaza u odnosu na arhitekturu, u odnosu na ur-
banizaciju, položaj u odnosu na prirodno okruženje, i uslovljenost od istog, nisu
mogli biti riješeni. Oni su samo ovlaš načeti, i mogu koristiti za usmjeravanje
daljih istraživanja, što svakako nije dovoljno.
Neolitske figurine, kao i fragment žrtvenika o kom govori ovaj rad, prona-
đene su na ušću Tušimske rijeke u Rašku, na samoj granici Tušimlje u Novom
Pazaru. Pronađene su tokom zemljanih radova na trasi razvodnog gasovoda RG
– 07 – 04/2 ALEKSANDROVAC – KOPAONIK – NOVI PAZAR – TUTIN.
Tada je u iskopanoj zemlji pronađena velika količine arheološkog materijala,
među njima i predmeti o kojima pišemo. Naknadnim obilaskom terena utvrđeno
je da su radovima na iskopavanju oštećeni objekti koji su gorjeli i koji bi mogli
predstavljati ostatke neolitskih kuća. To je potvrđeno i velikom količinom lepa
koji je pronađen s keramikom, a konkretno u ovom slučaju i figurina 1 se nalazila
sa istim materijalom.
Svi predmeti kojima se bavimo u radu pronađeni su sa fragmentima keramike
i komadima lepa u neposrednoj blizini. To nam govori da su bili u objektima, i da
ih je moglo biti dosta, imajući u vidu malu površinu iskopa, iz kog već imamo tri
figurine, iz različitih objekata. Osim toga, presjeci objekata u profilima rova, koje
smo vidjeli na terenu ukazuju na to da su spomenuti objekti gorjeli, a polihroma-
tizam u teksturi i spoljašnosti pronađenih figurina, prije svega, ide u prilog tvrdnji
da su figurine bile izložene požaru kad i objekti kao i materijal s kojim su nađene.
Da li je u pitanju spontano izazvani požar ili ritualno spaljivanje objekata, koje
se kao pojava moglo javiti na nekim drugim neolitskim lokalitetima (Crnobrnja
2011: 136), ovdje možemo samo nagađati, dok se ne obavi istraživanje lokaliteta.