Page 247 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

Novopazarski zbornik, 46/2023, str. 257-270 247

uspon (Marković 1971: 244-245). Niš je sada jedan od najvećih prosvjetnih, kul-
turnih i obrazovnih centara jugoistočne Srbije.
Jedina u potpunosti očuvana džamija u Nišu, od njih desetak iz osmanskog
perioda, jeste Islam-agina džamija, negdje nazvana i Hadrovića džamija, koja je
sagrađena 1720. godine, a obnovljena 1870. godine (Здравковић 1964: 35). Kako
su džamije često bile nosioci urbanog razvitka gradova u osmansko doba, tako je i
džamija Islam-age Hadrovića doprinijela urbanom razvoju grada Niša, kao jedna
od vjerskih građevina, koja se nalazi van gradskih zidina drevne Niške tvrđave.
Islam-agina džamija je jedina vjerska institucija u Nišu za vjernike muslimane.
Džamija jedva puta u XXI vijeku bila izložena oštećenju. Džamija je potom u
potpunosti obnovljena i od 2013. godine opet prima vjernike koji svakog petka u
nju dolaze nekoliko puta dnevno. Ipak, džamiji je nakon tih napada dato službeno
1
obezbjeđenje 24 sata dnevno.
Grad je imao i nekoliko turbeta, u kojima su se okupljali derviši, a to su: tur-
2
be šejha Musli-efendije, blizu njega je turbe dobrotvora Hajdara-ćehaje, a zatim
slijedi turbe Mihalzādea (Čelebi 1967: 64). Pored toga, u Nišu se nalazi i Meh-
med-pašin most, koji je izgrađen 1619. godine preko rijeke Nišave, a kako navodi
Evlija Čelebi, „tačno na sredini mosta nalazi se divan kiosk za odmaranje. Na oba
kraja mosta nalazi se po jedan malen hamam”.
Blizu samog centra grada, sa suprotne strane rijeke Nišave, nalazi se stara
Niška tvrđava koja se ubraja među najlepše i najbolje očuvane tvrđave na sred-
njem Balkanu (Здравковић 1964: 35). Vjerovatno su Turci odmah poslije osva-
janja Niša (1386) počeli izgradnju tvrđave, a završili je 1720. godine. Po putopisu
austrijskog poslanika Huga Virmonda (Hugo Wirmond), na izgradnji tvrđave bilo
je angažovano oko 16.000 ljudi. Tvrđava ima četiri velika ulaza, odnosno kapije,

1 Prvi put, kada je kamenovana u noći između 27. i 28. avgusta 2003. godine, tokom
proslave navijača Partizana plasmana u Ligu šampiona. Drugi put, zapaljena je 2004.
godine kada su se demonstranti zbog paljenja manastira na Kosovu željeli da se „osvete”.
Up. Portal B92 „Zapaljena džamija u centru Niša”. https://www.b92.net/info/vesti/index.
php?yyyy=2004&mm=03&dd=17&nav_category=11&nav_id=135524[Pristup 1.6.2020];
Portal Niške vesti, „Džamija Islam-age Hadrovića u Nišu”; http://niskevesti.rs/dzamija-
islam-age-hadrovica-u-nisu/[Pristup 1.6.2020]; Portal Južne vesti „Obnavlja se minaret na
džamiji u Nišu”, https://www.juznevesti.com/Drushtvo/Obnavlja-se-minaret-na-dzamiji-
u-Nisu.sr.html [Pristup 1.6.2020]; Portal Belle Amie, „Obnovljena niška džamija”; http://
www.belami.rs/obnovljena-niska-dzamija/ [Pristup 2.6.2020]
2 Riječ derviš je persijskog porijekla, i označava pripadnost derviškom redu ili sekti, to
su razni načini vršenja pobožnosti putem specijalnih obreda (Škaljić 1979 s.v. derviš).
Nerkez Smailagić u Leksikonu islama prevodi ovu riječ kao ’onaj koji obija pragove’
(Smailagić 1990 s.v. derviš).