Page 245 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

Mensur Zukorlić UDK 94:28(497.11)
Narodna biblioteka „Dositej Obradović”, 930.85(497.11)
Novi Pazar

OSMANSKO NASLJEĐE U NIŠU: SAKRALNE
GRAĐEVINE I DANAŠNJI VJERNICI

Sažetak: Predmetovog rada je tematska analiza raspoloživih historijskih
izvora, autentičnih materijalnih i duhovnih tragova kulture Orijenta na pro-
storu Niša, čije postojanje potvrđuju naša empirijska istraživanja na terenu.
Okosnicu teme čini orijentalna kultura, koja se tradicionalno razvijala na
našim prostorima, i čiji su elementi i vjera uticali na stanovnike Niša pa i
šire. Autentični artefakti pomenute, orijentalno-islamske, kulture su pre-
poznatljivi u materijalnom i nematerijalnom nasljeđu, različitim oblicima
muslimanskog nasljeđa kao i kulturne tradicije. Dolaskom Osmanlija na
ovim prostorima Balkana, Nišpostaje dio velikog i veoma snažnog centra,
pa samim tim dolazi i do prodiranja i širenja nove kulture tzv: orijental-
no-islamske kulture. Dolazi do širenja islama. Do promjena pod uticajem
orijentalno-islamske kulture dolazi i u arhitekturi, prodor arapskog, tur-
skog i perzijskog jezika. Orijentalni uticaj osjetio se u formiranju grada,
gradskih mahala, oblačenju, izradi ukrasnih predmeta, nišanima, rukopisi-
ma i raznim zanatskim predmetima i sl. Dakle Niš, u tom periodu, prolazi
kroz velike kulturne promjene.

Ključne riječi: Osmansko nasljeđe u Srbiji, Niš, Islam-agina džamija, Ba-
li-beg

Najdublji pečat orijentalne kulture na Balkanu ostavile su Osmanlije. Osman-
ska civilizacija donosila je novi životni i kulturni standard za stanovništvo, a osta-
ci ili još uvijek živi artefakti ove kulture lako se prepoznaju i danas kroz različite
vidove kao što su običaji, način života i ponašanja uopšte, arhitektura. Vrlo često
su ove građevine, a posebno džamije bile osnova za nastanak brojnih gradova
(kasaba i šehera) ili su bili doprinos u njenom većem urbanom razvoju (Čelebi
1967: 63). U njihovoj izgradnji učestvovala je država, sultani, vladajuća dinastija,
bogati pojedinci, kao i obični građani. Prema tome, treba imati na umu da ovaj
civilizacijski i kulturološki koncept ostaje trajno aktualan na balkanskim terito-