Page 121 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

Novopazarski zbornik, 46/2023, str. 115-126 121

Autori ove rezolucije su zar i feredžu označili kao simbol nekadašnjeg
neravnopravnog položaja muslimanke i ostatka teške prošlosti koji danas otežava
njihovo puno učešće u političkom, društvenom i privrednom životu žene.
3
Na Drugom plenumu Centralnog odbora AFŽ-e Jugoslavije nastavljene su, u
kontinuitetu, aktivnosti na skidanju zara i feredže, kada je usvojen Referat o radu
i zadacima AFŽ na suzbijanju nepismenosti i skidanju feredž, o čemu svjedoče
4
brojni izvještaji sa terena, telegrami, tumačenja raznih zakona, ali i drugi pisani
tragovi o sprovođenju ovog zakona, koji se čuvaju u Arhivu Jugoslavije .
5
Nakon toga su vlasti odlučile da donesu zakon kojim se zabranjuje ovakva
vrsta odjeće, koji je usvojila Narodna skupština Narodne Republike Bosne i
Hercegovine 28. septembra 1950. godine. Ovaj događaj je otvorio brojna pitanja
6
koja su aktuelna i danas:
Kako i zbog čega su u BiH zabranjeni zar i feredža?
Kakva je bila uloga Islamske vjerske zajednice u tom periodu?
Kakve su se primjenjivale strategije pri implementaciji ovog zakona?
Da li je zabrana nošenja zara i feredže muslimankama donijela oslobođenje i
prosvećenje ili patnje i traume?

Od početka XX vijeka, pa do prvih decenija XXI stoljeća poznata su
interesovanja mnogih istraživača da se bave ovom temetikom, a prof. Gološ je
pokušao dati odgovor na njih.
Sa današnjeg aspekta i sa ove vremenske distance se nameće pitanje zašto je
IZ imala ovakav stav. Odgovori su bili podijeljeni. Jedni su govorili da je to bio
oportunizam IZ, da je država vršila kontrolu nad IZ i ona je morala da govori
ono što se od nje očekuje. Tačnije, radilo se o tome da su u IZ bili ljudi koji su
još u staroj Jugoslaviji bili zagovornici skidanja zara i feredže. Oni su bili dio
modernistički orijentisanih stavova, koji su se borili da njihove ideje preovladaju,
što nisu uspjeli. Tada nisu uspjeli, ali su u novoj SFRJ bili na pozicijama sa kojih
su mogli iznijeti i realizirati svoje ranije oblikovane stavove.

3 Rezolucija II Kongresa Antifašističkog fronta žena Bosne i Hercegovine povodom
pokreta muslimankiza skidanje zara, Oslobođenje, god. V,br. 224, Sarajevo, 14. juli 1947.
godine.
4 AJ – 141 (Antifašistički front žena), f. 6, p. 14 – Referat o radu i zadacima AFŽ-e na
suzbijanju nepismenosti i skidanju feredže, 1948.
5 Vidi više, Bratstvo (List Gradskog odbora Narodnog fronta), god.VI, br.98, Novi
Pazar, 25. oktobar 1950. str. 3.
6 V. Bratstvo (List Gradskog odbora Narodnog fronta), god. VI, br. 98, Novi Pazar, 25.
oktobar1950. str. 3.