Page 202 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 45

202 P. Todorov, N. Mijuk, Mogućnost organizovanja pravoslavnog verskog...

i da ih nadmaši veličinom i lepotom zadužbine, što se, pre svega, ogleda u posveti
crkve. On podiže Sopoćane u ime same Svete i živonačelne Trojice. (https://www.
zaduzbine-nemanjica.rs/manastir-Sopocani/index.htm)
Jednostavnost i skladnost u oblikovanju arhitektonskih masa (bitna za spo-
menike raške škole XIII veka), s naglašenim izrazom horizontalnog mirovanja u
prostoru, dosledno je sprovedena u konstrukciji celog zdanja. Crkva je jednobrod-
na građevina sa prostranim naosom i oltarom sa velikom prolukružnom apsidom.
Naos se sastoji od tri traveja, a nad srednjim je podignuta kupola. Levo i desno od
potkupolnog prostora nalaze se dve pravougaone pevnice, a u zapadnom delu crkve
je prostrana priprata iz koje se ulazi u paraklise Svetog prvomučenika Stefana (za-
štitnika loze Nemanjića) na severnoj i Svetog Simeona na južnoj strani. (Ibidem)

Slika 1.Manastir Sopoćani

Izvor: fotografija autora N. Mijuka (2022)

Izgradnja crkve bila je poverena graditeljima iz Srpskog primorja, koji su
bili vični preciznom klesanju kamena i besprekornom zidanju. Istovremeno sa Cr-
kvom Svete Trojice, bile su podignute i zgrade za život monaha. Manastir je bio
smešten na zaravni usečenoj u padinu i bio je opasan debelim zidom. Sa unutrašnje
strane ogradnog zida nalazile su se trpezarija, zgrade za stanovanje i ostave, a u
manastir se ulazilo sa dve naspramne strane. Na jugozapadu se nalazila glavna ka-
pija, a na severoistoku druga, koja je verovatno omogućavala vezu s manastirskom
ekonomijom. (Šaćirović 2007: 9)
Uz prvobitni sopoćanski hram znatno kasnije je, u vreme Stefana Dušana
dok je još bio kralj (1331–1346), dozidan i freskama ukrašen otvoreni egzonarteks
sa visokim zvonikom. Preostale izbledele freske na njemu sačuvale su portrete
kralja Dušana, kraljice Jelene i njihovog sina, mladog kralja Uroša. Ovo zdanje je
dugo bilo u ruševinama, ali je sada obnovljeno. Sopoćanski hram je krajem XVII
veka bio razoren od Turaka i preko dva i po veka bio je napušten. Njegove obruše-
ne zidine bile su obrasle gustim korovom i drvećem, a zbog urušenog krova, velike