Page 277 - Zbornik 27

282 Jevto Vu~kovi} NZ27/2003

40
teq«. Zbog zapa`ene aktivnosti na poslovima nacionalnog osve{}avawa
Srba, u~iteqa sjeni~ke {kole Rafaila Vukadinovi}a, turske vlasti su
1887. godine osudile na ~etiri meseca zatvora koje je izdr`ao okovan u lan-
41
ce te{ke 14 oka. Zbog u~e{}a u Raoni~koj buni hap{eni su 1907. i osu|eni
na po dve godine zatvora u~iteqi Vuk Sekuli} i Sava Klini}, zbog ~ega
{kola u Sjenici nije radila. Iz istog razloga hap{en je i Todor Mihajlo-
vi}, kao i Stevan Antonijevi}, Jakov Strijeli}, Vasilije Dumi}, Anka
42
Tro{i}, Mihajlo Peri} i Du{an Sabqakovi}. Carinik sa Javora je ne-
koliko puta obave{tavao Ministarstvo inostranih dela da su sve {kole u
sjeni~kom i novovaro{kom kraju zatvorene, a tre}eg marta 1908. javio je da
se javorski u~iteqi nalaze u kriti~nom stawu, a devetog februara 1909. da
je mutaserif sjeni~ki zatvorio sve srpske {kole i u~iteqe osudio na deset
43
dana zatvora. U~iteq Stevan Samarxi} obavestio je Glavno tutorstvo
1908. godine da su osu|eni u~iteqi: Tihomir Cerovi} na godinu dana zbog
toga {to je kopirao primerak tu`be kojom su ga tu`ile turske vlasti zato
{to se nije pridr`avao mearifskog programa, pa kopiju dostavio ruskom
konzulu, a Todora Cerovi}a zbog pribele`aka koje je pravio iz kwige »O
44
patriotizmu« od Pola Bur`a. U aprilu i maju 1910. sve {kole u sjeni~kom
kraju bile su zatvorene, a {kola u Aqinovi}u nije radila ni 1911. Godine
1909. u sjeni~kom zatvoru bilo je zatvoreno 29 u~iteqa i sve{tenika.
Od zna~aja za organizaciju i rad {kola u prvoj polovini HH veka
bilo je formirawe i organizovawe Prosvetnog saveta Srbije 1902. godine
kada je izvr{ena i reorganizacija u strukturi crkveno-{kolskih op{ti-
na, reforma u organizaciji i rukovo|ewu {kola i doneta Pravila o srp-
skim {kolama. Prosvetni savet Srbije formiran je kao savetodavni organ
Ministarstva inostranih dela u ~ijoj nadle`nosti su bile prosveta i or-
ganizovawe u neoslobo|enim delovima Srbije. Prosvetni savet je nastavio
da obavqa sve poslove koji su prethodno bili u nadle`nosti Prosvetnog
45
odbora formiranog 1890.
Mitropolit Dionisije je te godine izvr{io reorganizaciju u struk-
turi crkveno-{kolskih op{tina i odbora formiranih krajem {ezdesetih
godina. Reforma se sastojala u tome {to su crkveno-{kolske op{tine, nad-
le`ne i za crkvene i za {kolske poslove, podeqene u posebne {kolske i cr-
kvene odbore. Na podru~ju Sjenice delovala su 4 crkveno-{kolska odbora u 4

40 Vukoman [alipurovi}, Raoni~ka buna, 40.
41 Sait Ka~apor, Razvoj osnovnog {kolstva u Sjenici i okolini, Zbornik Sjenice 1/85,
138–154.
42 Vukoman [alipurovi}, Prosvetne i politi~ke organizacije, 54.
43 Branko Peruni~i}, Zulumi aga i begova u Kosovskom vilajetu (1878–1913), Beograd
1989, 105.
44 M. F. Petrovi}, Dokumenta o Ra{koj oblasti 1900–1912, 201.
45 Radmila Petkovi}-Popovi} i Vukoman [alipurovi}, nav. delo, 201.