Page 278 - Zbornik 27

NZ27/2003 OSNOVNE [KOLE U SJENI^KOM KRAJU... 283

crkveno-{kolske op{tine kao tada jedini oblik organizovawa Srba u Oto-
manskom carstvu, odnosno wihovih institucija. ^lanstvo u crkveno-{kol-
skom odboru bilo je smewivo, a odbor je imao svoga predsednika, koji je naj-
~e{}e bio sve{tenik u doti~nom mestu, i delovo|u koji je bio u~iteq.
Crkveno-{kolska op{tina Lopi`e obuhvatala je sela: Lopi`e, Go-
ra~i}e, Gowe, Cari~inu, Krstac i Ba~iju. Do 1907. godine predsednik cr-
kveno-{kolske op{tine i odbora bio je prota Vasilije Cerovi}, a posle
wegove smrti na to mesto do{ao je paroh Ni}ifor Cvijeti}. ^lanovi su
bili Stevan Bal{i}, sve{tenik, Vaso Vu~kovi}, Ivan Vulovi}, Milutin
Rakowac, \ole Petri}, Milutin Opan~ina i Velimir Rakovi}. Pri izbo-
ru ~lanova vodilo se ra~una o teritorijalnoj zastupqenosti celog prosto-
ra crkveno-{kolske op{tine. Crkveno-{kolsku op{tinu Sjenica ~inili
su: Sjenica, Vapa, Duni{i}e, Baga~i}e, [u{ure i Ra`dagiwa. U crkveno-
-{kolskom odboru bili su 1911. godine: Milan Pavi}evi}, predsednik, i
~lanovi Josif Bal{i}, sve{tenik, Filip Tripkovi}, Mihajlo Trm~i},
Marko Terzi}, Josif Mrdakovi}, Radivoje Gobeqi}, Stanko Jankovi},
Aleksa Re~evi}, \or|e Karli~i} i u~iteq Ster|o Stavri}, kao delovo-
|a. Crkveno-{kolska op{tina Aqinovi}e obuhvatala je sela: Aqinovi-
}e, Mi{evi}e, Milo{ev Do, Mu{kovinu, Pravo{evo i Karaulu. Crkve-
no-{kolski odbor 1910. ~inili su: Anto Trm~i}, predsednik, Bogdan
Trm~i}, Tode Minovi} i Radi{a Amirovi}. Crkveno-{kolsku op{tinu
[tavaq ~inili su: [tavaq, Stup, Raspogan~e, Dragojlovi}e, Gradac,
Vi{wice, Boguti, Cr~evo, Mili}i. Godine 1910. u odboru su bili: Pero
Gajevi}, predsednik, Radoje Popovi}, sve{tenik, Vuksan Grbovi}, Vuk-
san Rakowac, Jole Ni{avi}, Vukasan Magdi}, @ivko Jeli} i delovo|a,
46
u~iteq Todor \or|evi}.
Radi lak{eg i potpunijeg nadzora nad radom {kola, izvr{ene su
1904. godine reforme kojima su stvorena »jedinstvena {kolska upravi-
teqstva«. Na taj na~in sve {kole jednog sreza bile su stavqene pod jedno
upraviteqstvo. Upraviteq {kola sjeni~kog podru~ja bio je Savo Kli-
ni}, upraviteq {kole u Sjenici od 1904. do 1906. godine, koji je obavqao
i revizorske poslove. Kada je 1907. ukinuto upraviteqstvo u Bijelom Po-
qu, sve {kole bjelopoqskog podru~ja stavqene su pod sjeni~ko upravi-
47
teqstvo.
Klima stvorena posle Mladoturske revolucije 1908. omogu}ila je
da se 1909. donesu pravila o srpskim {kolama u Otomanskoj carevini ko-
ja su imala 48 ~lanova i imala karakter prvog obnarodovanog zakona o
srpskim {kolama. Pravila su ostala na snazi do 1912. godine i wima su
bila regulisana sva zna~ajna pitawa: otvarawe {kola, davawe imena

46 Vukoman [alipurovi}, Prosvetne i politi~ke organizacije, 204–208.
47 Isto, 14.