Page 197 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

Ersan Muhović UDK 81’272
Osnovna škola 81’23:159.9
,,Rifat Burdžović-Tršoˮ
Novi Pazar

PREKLJUČIVANJE KODOVA SA
SOCIOLINGVISTIČKOG I PRAGMATIČKOG
ASPEKTA – OSVRT NA LITERATURU

Sažetak: U ovom radu govorimo o pojmu preključivanja kodova (code-swi-
tching) kroz osvrt na literaturu koja posmatra ovu lingvističku pojavu sa
aspekta sociolingvistike i pragmatike. U okviru sociolingvistike, a posebno
kroz studije jezika u kontaktu, postoje proučavanja o dvojezičnosti i više-
jezičnosti u okviru kojih dolazi do pojave preključivanja kodova u svakod-
nevnoj komunikaciji i realnim govornim situacijama. U okviru pragmatike,
pored jezika u kontaktu, možemo govoriti o preključivanju kodova u analizi
konverzacije. S obzirom na to da se navedenoj jezičkoj pojavi može pristupiti
sa više različitih aspekata čiji se nivoi proučavanja u nekim delovima pre-
klapaju, u radu ćemo predstaviti teorijske postavke preključivanja kodova i
različite primere u kojima dolazi do preključivanja.
Ključne reči: preključivanje kodova, sociolingvistika, pragmatika, jezici u
kontaktu, dvojezičnost, višejezičnost

1. Uvod
Različita proučavanja o jezicima u kontaktu sadrže pojmove kojima se objaš-
njava upotreba dva ili više jezika i definiše se kao dvojezičnost i višejezičnosti,
odnosno kao bilingvizam, multilingvizam i plurilingvizam, u zavisnosti od kon-
teksta. Svesni činjenice da ne postoji hibridni državni prostor u okviru kojeg je
moguće uspostaviti samo jedan jezik kojim bi se služili svi stanovnici, kao i druš-
tvene prakse da se ne može upotrebljavati ni samo jedan jezik u okviru različitih
realnih govornih sitiuacija, možemo govoriti o neophodnosti poznavanja više ra-
zličitih jezika. U skladu sa tim posebno je interesantna teorija koju je predstavio
Čarls Ferguson (Ferguson 2003: 345) koja se odnosi na diglosiju i jedan vid za-
menjivanja ili pozajmljivanja jezičkih kodova. Naime, prilikom opisivanja socio-
lingvističke situacije u Grčkoj i zemljama arapskog govornog područja, Ferguson