Page 58 - Zbornik 27

Dragica Premovi}-Aleksi} UDK 903/904 (497.11)
Muzej »Ras«
Novi Pazar

ARHEOLO[KI LOKALITETI
U SJENI^KOM DELU STAROG VLAHA 1

Dana{wa op{tina Sjenica obuhvata znatno ve}u teritoriju od
istoimene sredwovekovne `upe i kasnije nahije. Prema podacima iz tur-
skih popisa, teritorija dana{we op{tine bila je podeqena izme|u nahija:
Sjenica, Trgovi{te, Bar~e i Bihor. Najve}i broj sela pripadao je nahiji
Senica, koja je krajem 16. i po~etkom 17. veka izdvojena iz Novopazarskog
kadiluka i prikqu~ena novoformiranom kadiluku nazvanom Stari Vlah.
Pored Sjenice, ovaj kadiluk su ~inile jo{ i nahije: Moravica i Bar~e, iz-
dvojene iz Novopazarskog i Radohna, Ostatija i Bobaq, izdvojene iz Brve-
2
ni~kog kadiluka.
U ovom radu bi}e obra|ena samo teritorija koju je obuhvatala nahija
Sjenica, odnosno prostor koji gravitira Sjeni~kom poqu, a koji je ome|en
okolnim planinama: Golijom, Javorom, Zlatarom, Jadovnikom i Giqevom.
Na ovom podru~ju su, pored rekognoscirawa terena, vr{ena arheolo-
{ka istra`ivawa na samo nekoliko lokaliteta: [arskom kr{u, Radi{i-
}a brdu, Velikoj gradini i Latinskom grobqu u Vrsenicama, Gracu, Seo-
skom grobqu u selu Vapi, a istra`eno je i nekoliko humki u Brwici, Ras-
pogan~u i na lokalitetu Kobiqka u Bu|evu.
Na osnovu navedenih istra`ivawa, kao i slu~ajnih nalaza, mo`e se
re}i da je ovo podru~je bilo naseqeno tokom praistorije. U selu Vapi, 4 km
severoisto~no od Sjenice, na lokalitetu Dolovi, na|ena je jedna neolitska
kamena sekira. Na istom lokalitetu, prilikom kopawa temeqa za ku}u na
imawu Spira Gemaqevi}a i Joksima Terzi}a, nailazilo se na grobove. Po-
red jednog skeleta je na|ena bronzana narukvica ~iji su krajevi zavr{eni u
3
obliku zmijskih glava.

1 Rad je pro~itan na nau~nom skupu »Stari Vlah u vremenu i prostoru«, odr`anom okto-
bra meseca 1998. godine u Novoj Varo{i. Sa odre|enim izmenama ovde se objavquje sa
odobrewem predsednika Organizacionog odbora, akademika Petra Vlahovi}a.
2 H. [abanovi}, Bosanski pa{aluk, Sarajevo 1959, 181.
3 D. Mini} — O. Vukadin, Rezultati arheolo{kog rekognoscirawa okoline Sjenice,No-
vopazarski zbornik (daqe NPZ) 6/1982, 191; D. Premovi}-Aleksi}, Arheolo{ki loka-
liteti na podru~ju Mesne zajednice Vapa, Zbornik Sjenice 6–7, Sjenica 1990/1991, 85.