Page 60 - Zbornik 27

NZ27/2003 ARHEOLO[KI LOKALITETI U SJENI^KOM DELU ... 61

Velika gradina koji ve}im delom pripada teritoriji sela Vrsenice, a ma-
wim delom sela Kr}e. Na severnoj padini ve}eg uzvi{ewa Klik nalazi se
sedlom odvojeno mawe uzvi{ewe (kota 1330) koje dominira nad celim Sje-
ni~kim poqem i okolinom i na kojem su ostaci utvr|ewa. Utvr|ewe je pri-
stupa~no samo sa te, ju`ne strane i delimi~no sa isto~ne, dok su zapadna, a
posebno severna, strana dosta strme i nepristupa~ne.
Lokalitet Velika gradina prvi put je obi|en 1985. a 1987. godine
preduzeta su prva sonda`na istra`ivawa. U mawem obimu istra`ivawa su
11
nastavqena sve do 1995. godine kada su po~ela sistematska arheolo{ka is-
12
tra`ivawa koja su se odvijala i 1996, 2000. i 2001. godine.
U toku sonda`nih istra`ivawa na lokalitetu su konstatovani osta-
ci utvr|ewa od kog su o~uvani tragovi bedema na ju`noj, zapadnoj i is-
to~noj strani, dok se na severnoj strani nalazi nepristupa~na litica tako
da bedema, najverovatnije, nije ni bilo. Na najpristupa~nijoj, ju`noj stra-
ni nalazila se isturena glavna kula utvr|ewa, unutra{wih dimenzija 4,50
h 4,80 metara. Neposredno uz wu bila je i kapija, {irine 1,70 metara. Na is-
to~noj strani, ni`e na padini, nalazi se druga trasa bedema, a ne{to daqe
i tre}a.
Prilikom sistematskih arheolo{kih istra`ivawa i otvarawa ve-
like otkopne povr{ine do{lo se do zanimqivih podataka. Najstariji tra-
govi `ivota na Velikoj gradini prethode izgradwi prvih bedema. Tom vre-
menu pripada ve}a gra|evina otkrivena na severoisto~nom delu utvr|ewa.
Gra|evina ima trapezastu, skoro pravougaonu osnovu, dimenzija 12,50 h
10,20 (11) metara i podeqena je u vi{e prostorija. Zidovi su gra|eni grubo,
lomqenim kamenom povezanim kre~nim malterom lo{eg kvaliteta. [iri-
na zidova se kre}e od 0,70 do 0,80 m i uglavnom su zasnovani na stenama bez
ukopavawa temeqa. Najve}a je prostorija 1, dimenzija 7,20 h 6 m koja zatva-
ra severoisto~ni deo gra|evine. Sa wene ju`ne strane je prostorija 2, koja
je iste du`ine kao prostorija 1, ali {irine 2,50 do 2,70 metara. Na is-
to~noj strani ove prostorije naknadno je ugra|ena cisterna, (1 h 2 m) omal-
terisana vodonepropustivim malterom. Nalazi svodara od sige govore da
je bila presvedena poluobli~astim svodom. Prostorija 2 je naknadno bila
pregra|ena jednim zidom. Du` cele zapadne strane gra|evine nalazila se
prostorija 3, du`ine 9,50 i {irine 3 metra.
Istovremena sa gra|evinom je ku}a koja je delimi~no ukopana u zdra-
vicu, kalotasta pe} sa wene severne strane i sloj sa tragovima gari na ko-
jem je utemeqen isto~ni bedem. Ovom sloju pripada i nekoliko nov~i}a:

11 Dragica Premovi}-Aleksi}, Izve{taji u Novopazarskim zbornicima: 11/1987, 227–229;
12/1988, 161–163; 13/1989, 221–223; 14/1990, 173–174; 15/1991, 195–197; 18/1994, 243–244.
12 Marko Popovi}, Dragica Premovi}-Aleksi}, Izve{taji u Novopazarskim zbornici-
ma: 19/1995, 307–309; 20/1996, 179–181; 24/2000, 317–321; 25/2001, 389–392.