Page 55 - Zbornik 27

56 Dr Aleksandar Jovanovi} NZ27/2003

II Aurelia Dardanorum Antonininiana milliaria equitata) izme|u 208. i 211. go-
30
dine. Me|utim, pre bih naglasio sepulkralni karakter ovog spomenika. Na
takvo tuma~ewe navode me: bosonogost kowanika kao izraz herojizacije i
privatne apoteoze, prisustvo sli~nih kowani~kih predstava na nadgrob-
31
nim spomenicima u ne{to udaqenijem regionu Skupa i bli`oj oblasti Ul-
32
pijane, kao i ~esti prikazi ovog tipa na funerarnim kockama u susednim
33
oblastima provincije Dalmacije. Pretpostavqam da je integralni izgled
ovog spomenika — kocka sa prikazom i kolumna sa natpisom — predstavqa
redukovani odraz funenarnog monumenta posve}enom caru Antoninu Piju i
Faustini, poznatog i prizivnog uzora. Svedeno, smatram da je ovaj spomenik
iz So~anice posve}en vojniku, kowaniku — strelcu, verovatno maloazijskog
34
porekla, koji se upokojio krajem 2. ili po~etkom 3. veka. Ovu pretpostavku
temeqim na brojnom prisustvu doseqenika iz maloazijskih provincija u re-
gionu So~anice (Municipium DD) posvedo~enih na votivnim i nadgrobnim
35
spomenicima, kao i specifi~nim na~inom sahrawivawa i grobnim forma-
36
ma. Spomenik je stajao nad grobom ili, pre, u okviru funerarne gra|evine
tipa area maceria cincta. Izme{ten je u kasnoanti~kom periodu i iskori-
37
{}en kao gra|evinska spolija prilikom obnove foruma i bazilike.

30 P. Petrovi}, IMS Vol III/2, Beograd 1995, 66–67, No. 8, 9. U ovom kontekstu je zanimqiva i
fragmentovana votivna plo~a sa predstavom Tra~kog kowanika — tip £ (A. Cermano-
vi}-Kuzmanovi}, Corpus Cultus Equitis Thracii V — Monumenta intra fines Iugoslaviae Re-
perta, Leiden 1982, 12, No. 15). Na sa~uvanom delu vidi se kowanik na kowu u hodu, desna
ruka, sa nejasnim predmetom u {aci — mo`da vrh gorita luka(?), spu{tena, ispod ko-
wa pas, verovatno lakonski hrt, koji se povezuje sa kultom Aresa, odnosno Marsa.
31 B. Dragojevi}-Josifovska, Scupi et la région de Kumanovo, IMS Vol VI, Beograd 1982, No. 81,
88, 236.
32 Ispod natpisnog poqa na steli iz Ugqara kod Pri{tine nalazi se medaqon sa
Tra~kim kowanikom (N. Vuli}, Spomenik 98, 1941–48, 303, br. 57; A. Cermanovi}-Ku-
zmanovi}, CCET V, Leiden 1982, 20–21, No. 18).
33 D. Sergejevski, Rimska groblja na Drini, GZM XLVI, Sarajevo 1934; R. Zotovi}, Rimski
nadgrobni spomenici isto~nog dela provincije Dalmacije, U`ice 1995, 72–73 sa komen-
tarom kojim se nagla{ava funerarni karakter predstave.
34 Pomi{qam, sa razumqivim rezervama, na vojnika ili, pre, veterana cohors I Cilicum mil-
liaria eqvitata sagittariorum koja je po~etkom 2. veka bila u Gorwoj Meziji, a kasnije u Do-
woj Meziji (A. Aricescu, Armata în Dobrogea Romana, Bucure§ti 1977, 57–58 sa podacima da
je na gorwomezijskim vojnim diplomima posvedo~ena 93. i 100-te godine, a na dowome-
zijskim na ovakvim objektima izdatim 134. godine i za vreme vladavine Antonina Pija).
35 E. ^er{kov, Municipium DD kod So~anice, Pri{tina — Beograd 1970, 61–68; S. Du{ani},
Novi Antinojev natpis i metalla municipii Dardanorum, @A HH£, Skopje 1971, 241–261;
M. Milin, Novootkriveni rimski epigrafski spomenici iz So~anice (Kosovo), Stari-
nar Ÿ££ (2002), Beograd 2003, 163–171, posebno br. 7–9.
36 S. Fidanovski, Nekropole Municipijuma DD u svetlu novih istra`ivawa, Glasnik
Muzeja Kosova i Metohije H¤–H¤£, Pri{tina 1988, 11–49.
37 Prema pouzdanom istra`iva~u naseqa u So~anici, Emilu ^er{kovu, ova rekonstruk-
cija je vezana za tetrarhijski period (E. ^er{kov, op. cit., 45, 72–75, 85–89).