Page 117 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 44-2021

Emir Ćorović UDK
Departman za pravne nauke
Državni univerzitet u Novom Pazaru

ZAPAŽANJA O MUSLIHUNIMA – NARODNIM
POMIRITELJIMA

Sažetak: U savremenom društvu su za rješavanje sporova između pravnih
subjekta nadležni su, prije svega, sudovi, eventualno i neki drugi državni or­
gani. Međutim, države pospješuju da se sporovi određene vrste, naročito iz
oblasti privatnog prava, rješavaju na druge načine, prije svega, putem arbi­
traže i medijacije. Ovi postupci imaju brojne prednosti u odnosu na rješavan­
je sporova pred sudovima i drugim državnim organima – prati ih manje for­
malnosti, efikasnost i ekonomičnost. Zainteresovanost države za alternativne
načine rješavanja sporova dovela je do toga da se takvi načini postupanja
zakonski uređuju, počev od toga ko može da se bavi navedenim poslovima,
pa do načina postupanja pred arbitrima/medijatorima.
S druge strane, u običajnom pravu pojedinih naroda zadržani su odgovora­
jući tradicionalni načini rješavanja sporova između pojedinaca i porodica.
Postoji sličnost između tih oblika narodnog postupanja i, prije svega, pos­
tupka medijacije. Štaviše, zakonska medijacija je i nastala na praksi „narod­
nog postupanja“. Međutim, razlika je danas očigledna – tradicionalni način
rješavanja sporova regulisan je običajima, dok je način postupanja kod za­
konom predviđenih oblika alternativnog rješavanja sporova „jurdizovan“, tj.
pravno regulisan.
Naredni redovi ovog rada bit će posvećeni muslihunima – narodnim pomir­
iteljima, koji karakterišu tradiciju Bošnjaka u Sandžaku. Naravno, slični
običajni instituti zadržali su se i kod drugih naroda. Cilj rada je da se čitalac
upozna sa razlikama koje postoje između muslihuna kao „narodnih medija­
tora/arbitara“, koji postupaju po tradiciji (običajima i vjerskim pravilima), i
medijatora/arbitara, čije je delovanje regulisano zakonom.

Ključne riječi: muslihuni, pomiritelji, običajno pravo.

I
U savremenom društvu, odnosno državi, za rješavanje sporova između fizi-
čkih i pravnih lica nadležni su, prije svega, sudovi, eventualno i neki drugi državni
organi. Pravna zaštita pred državnim organima organizirana je prilično kompliko-
vanim procedurama, koje prate brojne formalnosti, a spočitavaju joj se sporost i