Page 66 - Zbornik 27

NZ27/2003 ARHEOLO[KI LOKALITETI U SJENI^KOM DELU ... 67

od lomqenog kamena i blokova koji ~ine lica zidova. Svod, delovi lukova
i prozora gra|eni su od sige. U prilog sredwovekovnom poreklu crkve go-
vori i natpis o obnovi. Crkva sv. \or|a je obnovqena i `ivopisana izme-
|u 1711. i 1712. godine za vreme pe}kog patrijarha Atanasija i ra{kog epi-
29
skopa Grigorija, a u vreme cara Mahmuta.
Na dva kilometra ju`no od Sjenice, na Radi{i}a brdu, nalaze se
ostaci crkve koja je u narodu poznata kao crkva Steve Vasojevi}a. Crkva je
pravougaone osnove, sa naosom dimenzija 3,20 h 3 metra. Na istoku je polu-
kru`na apsida {irine naosa, dok je priprata na zapadu dimenzija 1,50 h
3,10 metara. Uz severni, ju`ni i zapadni zid naosa nalazi se banak, a na pre-
lazu iz naosa u oltarski prostor su stubovi sa `qebovima za ikonostas.
Oko crkve je obimni zid ura|en od pova|enih nadgrobnih plo~a. Na severo-
zapadnoj strani zida je »ulaz« koji ~ine dva vertikalno postavqena ste}ka.
Na toj strani je i prostrana nekropola.
Crkva na Radi{i}a brdu je delimi~no istra`ena 1979. godine i
30
ustanovqeno je da je podignuta u H¤££ veku. Iste godine je crkva i konzer-
virana. Sondirawem nekropole do{lo se do podataka da je nekropola ko-
ri{}ena pre podizawa crkve, odnosno da je sahrawivawe vr{eno od druge
31
polovine H£¤ do po~etka H¤£££ veka.
Istra`ivawe je vr{eno i na lokalitetu Latinsko grobqe u selu Vr-
senicama. Na ovom lokalitetu se nalazi ve}a nekropola na kojoj su nad-
grobni spomenici, u najve}em broju slu~ajeva, horizontalne neobra|ene
plo~e. Na jugoisto~noj strani nekropole je u H¤£ veku podignuta crkva
brvnara koja je stradala u po`aru krajem H¤££ veka. Uspravni nadgrobni
spomenici, skoncentrisani oko same crkve, mogu se datovati u drugu polo-
vinu H¤£ i H¤££ vek, ali se uporedo sa wima koriste i horizontalno posta-
32
vqene plo~e.
Blisku paralelu crkvi u Vrsenicama nalazimo na Seoskom grobqu u
selu Vapi, koja je sagra|ena i poru{ena u isto vreme. Me|utim, vapska ne-
kropola je jedna od retkih po broju i oblicima nadgrobnih spomenika. Za-
stupqeni su: plo~e, slemewaci, ste}ci, neobra|ene plo~e, uspravni spome-
33
nici, usadnici oblika plo~e.
Arheolo{kim rekognoscirawem podru~ja op{tine Sjenica eviden-
tirano je oko 140 lokaliteta: gradina, crkvina, nekropola, ostataka nase-

29 Isto, 40–46.
30 O. Vukadin, D. Mini}, Crkvica na Radi{i}a brdu kod Sjenice, Ra{ka ba{tina 2, Kra-
qevo 1980, 302–303.
31 D. Premovi}-Aleksi}, Nekropola crkve na Radi{i}a brdu kod Sjenice, NPZ 18/1994,
13–20.
32 D. Premovi}-Aleksi}, Latinsko grobqe u Vrsenicama kod Sjenice, NPZ 21/1997, 27–34.
33 D. Popovi}, Staro grobqe u Vapi kod Sjenice, NPZ 20/1996, 33–49.