Page 348 - Zbornik 27

Dr Aleksandar Kadijevi}
Filozofski fakultet
Beograd

TRI PRILOGA ISTORIOGRAFIJI NOVIJEG
BALKANSKOG GRADITEQSTVA

Tokom 2001. i 2002. godine, u Skopqu su objavqene tri kwige kojima
je zna~ajno upotpuwena istoriografija novijeg graditeqstva na prostoru
BJR Makedonije. Iscrpne i instruktivne, ispuwene atraktivnim ilustra-
cijama, one privla~e pa`wu stru~waka, ali i naj{ire kulturne javnosti.
Po svojoj strukturi i nau~nom zna~aju, predstavqaju nezaobilazne pri-
ru~nike za prou~avawa arhitekture H¤£££, H£H i HH veka na prostoru cen-
tralnog i zapadnog Balkana, u koji spada i Ra{ka oblast. Neki od istaknu-
tih graditeqa ~iji se rad opisuje u pomenutim publikacijama, stvarali su
i na prostoru Stare Ra{ke — tajfa Damjanov, Momir Korunovi} i Milan
Mini}. Prva u nizu je monografija o radu ~uvenog neimara iz Velesa An-
dreje Damjanova (1818–1878), a za wom sinteza o makedonskim graditeqima
od osamnaestog do kraja dvadesetog veka, da bi se serija zavr{ila istorio-
grafsko-teorijskom raspravom o stilovima u me|uratnoj arhitekturi na
prostoru BJRM. Sve tri kwige, razli~itih autora i izdava~a, delo su ar-
hitekata — projektanata, istoriografa, publicista, univerzitetskih na-
stavnika i institutskih saradnika.
1. Jasmina Haxieva-Aleksievska, Elizabeta Kasapova: »Arhitekt
Andreja Damjanov 1813–1878« (Skopje 2001). Re~ je o drugom monografskom
predstavqawu dela Andreje Damjanova, nastalom tri i po decenije nakon
kwige »Majstor Andreja Damjanov 1813–1878« Kruma Tomovskog (Skopje
1966). Najnovija monografija je objavqena kao autorsko izdawe, podr`ano
od dr`avnog ministarstva kulture i »Phare« programa Evropske unije za
razvoj kulture. Sadr`i 230 strana teksta, upotpuwenog kvalitetnim foto-
grafijama Borisa Grdanovskog, a kori{}en je i fotote~ki materijal iz ar-
hiva Instituta za istoriju arhitekture i umetnosti pri Filozofskom fa-
kultetu u Skopqu. Od velikog zna~aja je ~iwenica da je kwiga objavqena
kao dvojezi~no izdawe — na makedonskom i engleskom. Na po~etku kwige je
glavno, uvodno i raspravno poglavqe »Andreja Damjanov i graditeqska
tradicija porodice Renzovi-Damjanovi-Zografski«, iza kog slede mono-
grafski prikazi gra|evina koje je Andrejina tajfa izvela u BJRM, jugoi-
sto~noj i severnoj Srbiji i BiH, raspore|eni prema hronologiji nastanka.
Kwigu zakqu~uje sa`eta bibliografija posve}ena osnovnoj temi.