Page 125 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 45

Fuad Baćićanin UDK 28-534.35(497.11)
Muzej “Ras” Novi Pazar 28-536.86
392.3:28

MEVLUD U BOŠNJAČKOJ TRADICIJI I
MEVLUDI NA BOSANSKOM JEZIKU

Sažetak: Obilježavanje rođandana Božijeg poslanika Muhammeda, s. a. v.
s., duboko je ukorijenjena u životima, kulturi i tradiciji brojnih muslimanskih
zajednica. Ovu tradiciju obilježavanja mevluda Bošnjacima su donijeli Os-
manlije, pa se mevlud, poema o rođenju poslanika Muhammeda, s. a. v. s., vi-
jekovima kod Bošnjaka učio u izvornom obliku, na osmanskom jeziku, onako
kako ga je napisao Sulejman Čelebi još 1409. godine u Bursi, pod naslovom
“Vesiletu’n Nedžat”, što znači “Sredstvo (put) spasa”. S vremenom su nasta-
jali mevludi na bosanskom jeziku. Prvi koji su napisani su ustvari bili prijevo-
di Čelebijinog mevluda na bosanski jezik, a kasnije su se počeli pisati potpu-
no novi mevludi, različite dužine i sadržaja. Oni više nisu bili samo poeme o
rođenju Poslanika Muhammeda, s. a. v. s., već i poeme o njegovom mi’radžu,
životu i smrti, ali i poeme o osnovnim islamskim propisima, historiji islama i
sličnim temama korisnim za život jedne muslimanske porodice. Najpoznatije
mevlude na bosanskom jeziku ispjevali su hafiz Salih Gašević, Arif Brkanić
Sarajlija, hafiz Seid Zenunović, Safvet-beg Bašagić, Rešad Kadić, Vehbija
Hodžić, Musa Ćazim Ćatić, Ešref Kovačević, Nazif Šušević i drugi. Iako riječ
mevlud (ar. mawlid) označava “mjesto ili vrijeme nečijeg rođenja”, ovaj je iz-
raz svojim dugim trajanjem poprimio dodatna značenja: značenje rođendana
poslanika Muhammeda, s. a. v. s., svečanosti koja se priređuje tim povodom
ili prilikom bitnijih događaja u životu jednog muslimana i njegove porodice,
ali i naziv za poemu koja se svim ovim povodima uči. Godinu 2022. UNES-
CO i TÜRKSOY proglasili su međunarodnom godinom Sulejmana Čelebije
(1351–1422) povodom šeststote godišnjice od njegove smrti. Jedan prepjev
Čelebijinog mevluda nastao je baš u Novom Pazaru i ovim radom, koji za
osnovu ima dosadašnje radove koje sam na ovu temu objavljivao i u kojem je
predstavljen značaj mevluda u životu i kulturi Bošnjaka, prisjećamo se ovog
velikana osmanske književnosti.

Ključne riječi: mevlud, bošnjačka kultura, bosanski jezik, Poslanik Mu-
hammed, s. a. v. s., Sulejman Čelebi, Salih Gašević, Arif Sarajlija.