Page 28 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

28 B. Čelebić, Neolitski život u Bijedićima

ove posude morale imati neku posebnu ulogu, gdje se uglavnom misli na onu koja
se sastojala u prinošenju žrtve, prvenstveno one vezane za poljoprivredu. Pri tome
je moguće da se glavni obred prinošenja žrtve odvijao na slobodnom prostoru u
okviru naselja, a da je svaka porodica za sebe uzimala dio žrtve i odnosila ga svojoj
kući, čemu su upravo služile ove male, specijalno oblikovane posude, odnosno
žrtvenici. Budući da sva tri žrtvenika iz Polimlja potiču sa zemljoradničkih naselja,
to bi njihovo postojanje upravo moglo ukazati da su se u okviru ovih naselja obav-
ljali rituali prinošenja žrtve posvećeni plodnosti zemlje. Pri tome, nalaz žrtvenika
u ranoeneolitskom horizontu Beran-krša, pored njegove osnovne uloge vezane za
obavljanje određene kultne ili magijske radnje, koja je upravo karakteristična za
neolitske zemljoradničke zajednice, ukazuje i na činjenicu da su i u početnoj fazi
eneolita prisutni određeni elementi naslijeđeni iz prethodne, neolitske epohe, što
ide u prilog konstataciji da je i egzistencija eneolitske zajednice Beran-krša poči-
vala na onoj istoj ekonomiji na kojoj je počivala i prethodna neolitska zajednica,
odnosno na zemljoradnji. 36

Zaključak

Na završnoj fazi ovog članka, objasnili smo sa skromnim podacima život
neolitskog čovjeka u naselju Trnje kod Bijelog Polja. Međutim spomenuti lokalitet
smo dočarali sa ostalim lokalitetima crnogorskog Polimlja. Svakako hronološki
smo odvojili vinčansku kulturu i period neolita kako u naselju Trnje tako i u ostalim
naseljima koja smo spomenuli. Međutim treba istaći da smo u ovom članku objavi-
li mnogo figurativnih priloga materijalne kulture, tako da je društveno-ekonomski
i duhovni život objašnjen na pronađenim fragmenatima tog naselja. Na kraju treba
reći, da je potrebno pažljivo i sistematski istražiti lokalitet Trnje, kako bismo sa
arheološke strane mogli upotpuniti neke tajne koje su važne za ovo naselje.

36 Ibidem, 15- 16. Isto vidi: Svetozar Stanković, Žrtvenici i prosopomorfni poklopci iz
Vinče, Beograd 1986, str. 12-16.