Page 15 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

Burhan Čelebić UDK 903.2(497.16)”634”
JU Muzej Bijelo Polje 903’1(497.16)”634”

NEOLITSKI ŽIVOT U BIJEDIĆIMA

Sažetak: U ovom radu bit će govora o neolitskom životu na lokalitetu Trnje
kod Bijedića u Bijelom Polju. Spomenuti lokalitet je poznat u javnosti kao
arheološka destinacija koja je od najvažnijih u bjelopoljskom kraju, dakle
njezina istraživanja do sada nisu publikovana na jednom složenom stilu.
Tako da smo riješili objaviti lokalitet Trnje i sugerisali sa ostalim neolitskim
lokalitetima crnogorskog polimskog kraja. Što se tiče ovog neolitskog nasel-
ja koje je veliko kulturno blago, kako u Crnoj Gori tako i u Srbiji, dokazuje
nam sa svojim pronađenim artefaktima život tadašnjeg čovjeka u mlađem
kamenom dobu.

Ključne riječi: Trnje, Bijedići, neolit, arheološka istraživanja, vinčanska i
starčevačka kultura, staništa, materijalna kultura, društveno-ekonomski i
duhovni život.

Za razliku od ostalih oblasti Balkanskog poluostrva, gdje su neolitske kultu-
re rano uočene, opisane i istražene, o neolitu Crne Gore donedavna saznanja su bila
vrlo skromna. Ovakvo stanje se može razumjeti, ako se uzme u obzir činjenica, da
sve do sredine ovog vijeka na tlu Crne Gore nije bio poznat nijedan prahistorijski,
odnosno neolitski lokalitet. Sva ona skromna istraživanja obavljena prije Prvog
svjetskog rata, između dva rata i neposredno nakon Drugog svjetskog rata, bila su
uglavnom usmjerena na nekoliko antičkih lokaliteta, čiji je značaj u tom momen-
tu daleko prevazilazio interesovanje za izučavanjem prahistorije, posebno neolita
(Marković 1985: 7).
Osnovne karakteristike neolita čine društveno-ekonomski odnosi, koji se za-
snivaju na razvitku novih privrednih grana, prije svega zemljoradnje i stočarstva.
U vezi s tim dolazi i do usavršavanja sredstava za proizvodnju, kao i do prelaza
sa nomadskog na polunomadski život ili konačno na trajno naseljavanje. Iz ovoga
proizilazi i formiranje određenih tipova naseobina i razvoja oblika domaće radino-
sti, kao što su predenje, tkanje i pogotovo izrada grnčarije – keramike, koja je od
posebnog značaja za proučavanje lokalnih kulturnih grupa neolitskog doba, širih
kulturno-historijskih područja i njihove geneze(Garašanin 1967: 42).

Oblast sjeverne, odnosno sjeveroistočne Crne Gore, zbog izrazito pogod-
nih komunikacija – doline rijeka Tare, Ćehotine i Lima, gotovo je u potpunosti
okrenuta dijelovima centralnog Balkana, naravno, posmatrano s aspekta razvoja