Page 145 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43
P. 145
Novopazarski zbornik, 43/2020, str. 141-154 145
Poznato je da je u ovoj periodi postojao veliki biodiverzitet beskičmenjaka
koji su živeli u morskoj sredini. Sunđeri, korali, morski ljiljani, morske zvezde i
ježevi dobijaju sve raznovrsnije oblike. Ista pojava se primećuje kod mekušaca,
među kojima su glavonošci posebno zastupljeni. Bogatstvo života u trijaskoj peri-
odi se povećava sa razvojem školjki i puževa.
Ordo: Hippuritida
Subordo: Requienioidea
Fam: Epidiceratidae
Genus: Epidiceras sp.
Sl.4. Mnogobrojne školjke iz trijasa u krečnjaku na lokalitetu Bajevica, opština
Novi Pazar (photo: M. Dudić).
Poznato je da je u jurskoj periodi južnu Evropu u najvećem delu pokrivalo
Sredozemno more. Čitave oblasti naše zemlje bile su pokrivene morem koje nije
bilo iste dubine u svim delovima. Središnji deo Srbije je u tom periodu bio suva ze-
mlja u vidu nekog ostrva. Fauna se razvijala u zavisnosti od najpovoljnijih uslova u
kojima se nalazila. Životinjski svet jurskog perioda bio je veoma raznolik i napred-
niji od prethodnog trijaskog perioda. Nalazi fosilnih ostataka u raznim krajevima
naše zemlje ukazuju nam da je u tim morima postojala velika raznovrsnost oblika
i načina života. Među mekušcima toga doba školjke su bile vrlo rasprostranjene i
raznovrsne (Sl. 6, 7). Tu su se pojavili mnogi rodovi koji su nastavili svoju evolu-
ciju u kredi. Jurske školjke su imale raznovrsne ljušture sa mnogobrojnim rebrima
i izraslinama kao prilagodbu na život u plitkoj uzburkanoj vodi kako bi mogle da
sačuvaju svoje mekano nežno telo. Ostaci jurskih školjki čine dobar deo ostataka
koralnih grebena, uz ostatke korala, algi, foraminifera, briozoa, hidrozoa, puževa
i ježeva, koji grade krečnjačke mase u istočnoj Srbiji, Hercegovini i Crnoj Gori.
Krečnjačke mase ovih planina predstavljaju ostatke koralnih sprudova koji su se
razvili krajem jure i početkom krede. U njima su bila zastupljena mnogobrojna
naselja korala. U našim paleontološkim uzorcima sa lokaliteta Bajevica takođe re-
gistrujemo fosilne ostatke korala (Sl.5).
