Page 142 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

142 V. Vukanić, M. Dudić, Paleobiodiverzitetsko nasleđe mezozoika na području...

ni uniformnim uslovima života. Svaki biotop je naseljen određenom grupom živih
bića sa definisanom gustinom naselja. Sva živa bića su vezana za biotop jer zavise
od uslova datih u njemu i međusobno povezana jer uslovljavaju jedni druge razno-
likim međusobnim odnosima koji ih drže zajedno. Analizom fosilnih nalaza dolazi-
mo do mogućnosti da oživimo sliku geološkog razvoja jedne oblasti kroz geološke
periode unazad i da spoznamo tok geološke evolucije. Na našoj teritoriji nisu nađeni
fosilni ostaci svih životinjskih predstavnika prošlih vremena koji su u pojedinim
geološkim periodama živeli u velikom broju u drugim oblastima na Zemlji. Ipak,
mnogobrojni do sada nađeni ostaci pokazuju veliku raznovrsnost živog sveta počev
od najstarijih i najprimitivnijih protozoa iz morske sredine do najkrupnijih kopnenih
predstavnika severnih oblasti – mamuta. Sačuvani fosilni ostaci iz vodene sredine
su mnogo bogatiji i brojniji u odnosu na one sa kopna. To je sasvim razumljivo ako
se ima u vidu da su pojedini delovi Zemlje, pa čak i čitave oblasti, tokom geološke
istorije bili pod morem. Ovakve promene, uključujući i druge uticaje, povlačile su
za sobom promenu klime a samim tim i smenu životinjskih predstavnika. Svaki deo
planete nekada su naseljavali predstavnici biljnih i životinjskih vrsta čiji su fosilizi-
rani ostaci jedinstveni. Istraživanja koja se bave paleogeološkim nasleđem u Srbiji
su relativno retka i novijeg datuma, pa s tim u vezi treba navesti radove pojedinih
autora: Maran 2008, 2010; Rundić i Kneževič 2005; Mijović et al. 2005; Karamata i
Mijović 2005; Stojanović i Mijović 2008; Vujičić et al. 2011; Jovanović et al. 2012;
Rabrenović et al. 2014; Maran Stevanović 2014, 2015; Grujičić Tešić et al. 2016. U
Srbiji je registrovano oko 600 paleogeoloških, geoloških, speloloških i neotekton-
skih nalazišta (Đurović i Mijović 2006). Ovim radom dajemo prilog upoznavanju
paleobiodiverzitetskog nasleđa u gornjokrednom krečnjaku na području zapadne
Srbije i šireg područja grada Novog Pazara.

Materijal i metodika

Lokalitet Bajevica nalazi se u regiji Sandžak, u zapadnoj Srbiji (Sl.1,2), na
desetak kilometara od grada Novog Pazara (43⁰ 06′ 02,49″ N; 20⁰ 28′ 42,44″ E).
Ovaj lokalitet je izvrstan predstavnik paleodiverziteta ovog regiona. Nalazišta pa-
leobiodiverziteta obično uključuju sve geološke, geomorfološke, pedološke i razli-
čite arheološke vrednosti nastale tokom formiranja Zemljine kore (Đurović i Mi-
jović 2006). Nalazište je u degradiranoj zoni magistralnog puta. Za potrebe ovog
rada izdvojili smo jedan lokalitet na ovom području. Ova vrsta istraživanja može
biti složena i dugotrajna, što znači da je potrebno u budućnosti projektovati metodu
za odabir najboljih mesta za uzimanje uzoraka.
Metodologija ovog istraživanja temelji se na modelu procene lokaliteta
(GAM) po Vujičić et al. (2011). GAM se sastoji od dva ključna pokazatelja: glav-
ne vrednosti i dodatne vrednosti, koji su dalje podeljeni u 12 i 15 pokazatelja ˗ koje
nećemo ovde pojedinačno prikazati ˗ pojedinačno označenih sa 0,00 do 1,00. Ova