Page 141 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43
P. 141
Vera Vukanić UDK 551.8.07(497.11-15)
Univerzitet u Novom Pazaru
Biomedicinski departman, Biologija
Monika Dudić
Univerzitet u Novom Pazaru
Biomedicinski departman, Biologija
PALEOBIODIVERZITETSKO NASLEĐE MEZOZOIKA
NA PODRUČJU NOVOG PAZARA
(SANDŽAK, ZAPADNA SRBIJA)
Sažetak: Razvoj živog sveta ranijih geoloških perioda na teritoriji posmatra-
nog regiona ne razlikuje se od postupnog razvoja živog sveta na celoj planeti
Zemlji. Specifičnosti u razvoju pojedinih životinjskih grupa, rodova ili vrsta
povezani su sa posebnim uslovima koji su postojali u ekosistemu i vremenu,
što je omogućilo postojanje izuzetaka. Zato praćenje razvoja faune u našem
regionu treba posmatrati kao integralni dеo razvoja živog sveta na Zemlji.
Sa geološkog aspekta, razvoj živog sveta kroz prošle geološke periode može
se upoznati jedino kroz dokumentovanje podataka koje nam pružaju nađeni
fosili. Preko fosilnih organizama ili organskih ostataka kao i stena u kojima
su sačuvani možemo da procenimo kakvi su uslovi (fizički, hemijski i biohe-
mijski) vladali u prošlosti. Stene i fosili su neraskidivo povezani u čitanju i
tumačenju geoloških uslova i razvoja evolucije, jer čine celinu koja je bila
izložena svim uticajima određenog razdoblja. Fosili nam omogućavaju da
„oživimo” životni prostor u dalekoj prošlosti za svaku periodu pojedinačno
i da povezivanjem tih odnosa dobijemo jednu opštu sliku moguće evolucije i
transformacija ekosistema tokom prošlih vremena.
Ključne reči: fosili, paleogeološko nasleđe, Bajevica, Novi Pazar.
Uvod
Posmatrajući uslove životne sredine, očigledno je da životni prostor može biti
kopneni, morski i vazdušni, sa nekim prelazima. Sve ove životne sredine postojale
su i u ranijim geološkim periodama sa sličnim rasporedom i odnosima, što je defi-
nisalo životne zajednice. Sastav živog sveta razlikuje se u jednom jezeru ili potoku
u odnosu na šumu, pustinju, pećinu ili npr. stenu. Živi svet se rapoređuje po sasvim
određenom šablonu po biotopima, jer su odvojeni delovi životnog prostora definisa-
