Page 26 - Zbornik 27

Dr Viktorija Sokolovska UDK 94(398)
Skopqe

DARDANCI U PREDRIMSKO DOBA

O Dardancima i Dardaniji postoji obimna stru~na i nau~na litera-
tura koja je nastala tokom du`eg vremenskog perioda kao rezultat intere-
sovawa nau~nika za ovo sredwebalkansko pleme, locirano izme|u tra~kog,
ilirskog i peonsko-makedonskog prostora. Prva istra`ivawa bazirana su
na informacijama anti~kih geografa i istori~ara. U me|uvremenu su ot-
krivani epigrafski spomenici, ~ime je omogu}eno prou~avawe materijala
sa lingvisti~kog aspekta. U novije vreme arheolo{ka istra`ivawa znatno
su obogatila izvornu gra|u, {to daje mogu}nost boqem sagledavawu mno-
1
gih problema koji su nejasni ili sporni u nauci. Kada se govori o Dardan-
cima i Dardaniji misli se prvenstveno na Dardaniju u vreme wene samo-
stalnosti i na rimsku provinciju Dardaniju koja je zauzimala teritoriju
od skopsko-kumanovske oblasti, preko Kosova i Metohije, ju`nomoravskog
regiona, na severu do Ni{a. Prema Ptolemeju, u Dardaniji se nalaze grado-
2
vi Naissus (kod Ni{a), Aribantium, Ulpiana (Lipqan?) i Scupi (kod Skopqa).
Od vremena najezde Kelta na Delfe, 280/279. g. istorija Dardanije je
svestrano prou~avana. Ne postoje pitawa po kojima se nau~nici bitno ra-
zilaze. Me|utim, jedno od zna~ajnih pitawa o kojem je dosta raspravqano u
nauci, pri ~emu ne postoje usagla{ena mi{qewa, je etni~ka pripadnost
Dardanaca. Dok se neki nau~nici opredequju za ilirsku pripadnost, dru-
gi smatraju da su Dardanci bli`i Tra~anima, tre}i misle da su starosede-
oci, odn. ostaci preindoevropskog autohtonog stanovni{tva. Iz razli~i-
tih mi{qewa, baziranih na informacijama anti~kih pisaca, onoma-
sti~kog i toponomasti~kog materijala konstatovano je da se u Dardaniji
nalaze i ilirski i tra~ki elementi, da prvi preovla|uju u zapadnom delu
Dardanije, a drugi u isto~nom i severoisto~nom, dakle na prostorima gde
je do{lo do me{awa sa tra~kim stanovni{tvom i naseqavawem stranaca
kada Scupi postaju kolonija. Ovi zakqu~ci odnose se na znatno kasnije doba
iz kojeg poti~u epigrafski spomenici. U novije vreme, prou~avawem ono-
masti~kog materijala, do{lo se do konstatacije da se na prostoru Darda-

1 Celokupna literatura o Dardancima sakupqena je u kapitalnom delu F. Papazoglu,
Sredwobalkanska plemena u predrimsko doba, Sarajevo 1969, 101 i d., sa citiranim an-
ti~kim izvorima, 426 i d., koje povremeno koristimo.
2 Ptol. £££, 9, 4.