Page 37 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE
P. 37

Mustafa Baltić                                     UDK 903.26/.27”634”(497.11)
               Muzej „Ras”                                            069.51:902/904(497.11)
               Novi Pazar


                      NEOLITSKE FIGURINE IZ ZBIRKE MUZEJA
                                  „RAS” U NOVOM PAZARU





                   Sažetak: Predmet rada su tri neolitske figurine i fragment žrtvenika koji su pro-
                   nađeni tokom radova na postavljanju gasovoda od Kopaonika ka Tutinu, na ušću
                   Tušimske rijeke u ataru sela Požežina kraj Novog Pazara. Figurine pripadaju
                   ranijoj fazi vinčanske kulture, izuzev jedne, koja je mlađa. Svi ovi predmeti pro-
                   nađeni su sa ostacima keramike i lepa, što ukazuje da su se nalazili unutar kuća
                   koje su bili na riječnoj terasi i vjerovatno su bile izložene požaru kada i kuće
                   iz kojih potiču. Pretpostavljamo da su kuće dio većeg naselja koje je slivovima
                   okolnih rijeka moglo biti povezano s drugim neolitskim lokalitetima u Novom
                   Pazaru i šire. Figurine kao i žrtvenik pripadaju sferi duhovnog života neolitskih
                   ljudi, pa su uopštena značenja vezana za kult Velike majke ili simbolike vitalno-
                   sti i održivosti kroz jasno definisane ženske atribute i ovnujske rogove. Figurine
                   izmještene u kontekst muzeja dobijaju i estetsku i etičku dimenziju, gdje nova
                   značenja zavise od posmatrača i ne moraju nužno sadržavati one elemente koje
                   su figurine imale u neolitskoj zajednici u kojoj su modelovane. Za proučavanje
                   konteksta predmeta potrebno je sprovesti arheološko istraživanje lokaliteta.

                   Ključne riječi: figurine, neolit, Novi Pazar, muzej, značenja





                   Uvod

                   Prilikom radova na postavljanju gasovodne mreže koja vodi od Kopaonika
               preko Raške i Novog Pazara do Tutina, u blizini Novog Pazara, na ušću Tušimske
               rijeke, pronađeno je mnoštvo arheološkog materijala, a među njima i predmeti
               kojima ćemo se baviti u ovom radu.
                   Činjenica da su artefakti pronađeni u okviru građevinskih radova, izvučeni
               iz konteksta prostora u kom su bili, i uopšteno van detaljnog arheološkog kontek-
               sta, sama po sebi baca akcenat rada na figurine kao takve, kao predmete prije sve-
               ga muzejskog karaktera, a tek onda kao dio jednog narativa određenog naseljem i
               kulturom iz koje predmeti dolaze.
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42