Page 241 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

Novopazarski zbornik, 43/2020, str. 239-254 241

na ispitivanje stavova studenata Državnog univerziteta u Novom Pazaru u vezi sa
migracionim kretanjem. Posebni ciljevi istraživanja su: 1) sagledavanje planova
koje studenti imaju nakon završetka osnovnih akademskih studija, 2) utvrđivanje
razloga da eventualno ostanu u gradu u kojem imaju prebivalište, 3) razmišljanje
studenata da se zbog nastavka školovanja ili zaposlenja presele u inostranstvo, kao
i utvrđivanje vremenskog perioda, ukoliko su razmišljali o iseljenju, 4) isticanje
razloga zbog kojih su studenti spremni da napuste mjesto u kojem žive, 5) odre-
đivanje koraka, prepreka i mjesta koja se tiču iseljenja mladih. Rad je strukturiran
na sljedeći način. Poslije uvodnog, u prvom dijelu su objašnjena različita teorijska
shvatanja migracionih kretanja. U drugom dijelu su prikazani rezultati istraživa-
nja. Na kraju je iznijet zaključak sa posebnim osvrtom na preporuke kreatorima
migracione politike sa ciljem planiranja aktivnosti i kreiranja strategija koje će
doprinijeti stvaranju povoljnog ambijenta za mlade da ostanu u Novom Pazaru, ili
da se nakon završetka studija ili privremenog rada vrate u grad.

Teorijski pristup migracionim kretanjima

Klasifikacija teorija o međunarodnim migracionim kretanjima se često vrši pre-
ma nivoima analize, pa se one mogu podijeliti na mikro, mezo i makro teorijske
pristupe. Mikroteorijski modeli posmatraju migracije iz perspektive pojedinca za
koga se smatra da slobodno, racionalno i samostalno donosi odluke. Nasuprot nji-
ma nalaze se autori koji akcenat stavljaju na makro kontekst koji proučavaju vezu
između društvenih, ekonomskih, kulturnih, političkih, demografskih ili ekoloških
promjena i migracija. Između ova dva nivoa analize, nalazi se mezo nivo i teoreti-
čari koji proučavaju različite društvene grupe, kao što su porodica i domaćinstvo.
Na ovom mjestu su kratko elaborirane bazične migracione teorije, i to: teorija neo-
klasične ekonomske migracije, teorija nove ekonomije migracija, teorija dualnog ili
segmentiranog tržišta rada, teorija svjetskog sistema i teorija socijalnog kapitala.
Teorija neoklasične ekonomske migracije jeste nastala kao pokušaj da se obja-
sne uzroci migracije radne snage. U zavisnosti od nivoa na kojem se objašnjava-
ju mogući uzroci migracija, razlikuju se makro i mikro teorije migracija. Prema
neoklasičnoj teoriji makroekonomske migracije, migraciona kretanja se javljaju
kao posljedica razlika u ponudi i tražnji radne snage između zemalja. U zemlji u
kojoj ponuda radne snage preovlađuje u odnosu na kapital, ravnotežna nadnica
se uspostavlja na nižem nivou, dok zemlja koju karakteriše manja ponuda radne
snage u odnosu na kapital ima višu ravnotežnu nadnicu (Massey 2003). Prisut-
ne razlike u visini nadnica uzrokuju migraciju radne snage iz zemlje sa nižom
ravnotežnom nadnicom u zemlju sa višom ravnotežnom nadnicom. Kao rezultat
migracionih kretanja, ponuda rada u zemlji sa višom ravnotežnom nadnicom ra-
ste što ima za posledicu pad ravnotežne nadnice. Istovremeno, zbog migracije,
ponuda rada u zemlji sa nižom ravnotežnom nadnicom opada uslijed čega raste