Page 243 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

Novopazarski zbornik, 43/2020, str. 239-254 243

u obzir prihode i troškove kojima se izlaže. Migracija podrazumijeva snošenje ma-
terijalnih troškova u vidu troškova putovanja, razlike u visini troškova stanovanja
i ishrane. Pored materijalnih troškova postoje i nematerijalni troškovi. Najvažniji
nematerijalni troškovi su oportunitetni troškovi (propuštena zarada u periodu tra-
ganja za poslom ili u toku obučavanja i sticanja neophodnih vještina za novi posao)
(Peković 2009). Pored oportunitetnih troškova, u nematerijalne troškove uključuju
se i psihološki troškovi kao što su uložen napor pojedinca u učenje novog jezika i
kulture, napor da se prilagodi uslovima na novom tržištu rada, odvajanje od poro-
dice i prijatelja (Palloni, Massey, Ceballos, Espinosa, Spittel 2001). Time se omo-
gućava i teorijsko objašnjenje zašto vjerovatnoća migriranja opada sa godinama
starosti i zašto pojedinci sa visokim obrazovanjem često ispoljavaju veću sklonost
migriranju.
U cilju utvrđivanja osnovnih determinanti unutrašnjih i međunarodnih migra-
cionih kretanja, u posljednjih nekoliko decenija sprovedena su obimna empirijska
istraživanja u razvijenim zemljama i zemljama u razvoju. Većina istraživanja vrše-
na je na osnovu podataka prikupljenih na nivou države ili regiona koja su prikazi-
vana u obliku vremenskih serija. Rezultati ovih istraživanja pokazuju da je potraga
za boljim ekonomskim uslovima najvažniji uzrok međunarodnih migracionih kre-
tanja. Ovi uslovi se ogledaju u mnogo bolje plaćenim poslovima, boljoj mogućno-
sti zapošljavanja, mogućnosti napredovanja u poslu, višem životnom standardu,
mogućnosti sticanja novih znanja i profesionalnog usavršavanja i dr.

Rezultati istraživanja

Istraživanje je sprovedeno u decembru 2019. godine na Državnom univerzitetu
u Novom Pazaru.
U istraživanju je učestvovalo 205 studenata. Analiza podataka prema spo-
lu pokazuje da je među studentima koji su učestvovali u istraživanju znatno više
djevojaka nego momaka (158 djevojaka i 47 momaka, odnosno 77,1% i 22,9%
respektivno). Kada se govori o godinama starosti, neophodno je istaći podatak da
64 studenta (31,2%) imaju između 15 i 19 godina, 135 studenata (65,9%) imaju
između 20 i 24 godine, dok su šestoro studenata (2,9%) stariji od 25 godina.
Gledano sa regionalnog aspekta, najveći broj studenata koji su učestvovali u
anketi rođeno je u Novom Pazaru (35 momaka i 110 djevojaka) (Tabela 1). Zatim
slijede studenti koji su rođeni u Tutinu, Sjenici i Raški. Pored državljana Republike
Srbije u istraživanju su učestvovali i studenti koji su rođeni u nekim evropskim
zemljama, njih 5 od ukupnog broja anketiranih. Najveći broj anketiranih studenata
stanuje u Novom Pazaru (42 momka i 131 djevojka). Ostali studenti žive u Tutinu
(ukupno 15), Sjenici (ukupno 9), Raški, Prijepolju i dr. U narednim tabelama je
prikazano procentualno učešće studenata prema spolu u zavisnosti od konkretne
varijable mjerenja.