Page 187 - Zbornik 40

40/2017 REVITALIZACIJA OBJEKTA HANA „GRANATA“... 187

Slika1. Staro gradsko jezgro. Razvoj Stare čaršije u Novom Pazaru pod utje-
cajem Turaka (autor uradio)

POSTANAK I RAZVOJ STARE ČARŠIJE U NOVOM PAZARU

Stara čaršija - Historijski razvoj

Razvoj Novog Pazara se može povezati sa razvojem srednjovjekovnog grada Rasa,
odnosno postojanja naselja Trgovišta (Pazarišta). Novi Pazar, trgovačko naselje, nastalo je
na trasi značajnog Dubrovačko – Carigradskog puta, na mjestu gdje je put prelazio preko
rijeke Raške i nastavljao dalje ka Jeleču (današnja Ulica 1. maja), (Nešković 1988).
Uspon u razvoju grada se desio u doba Turaka, od prve polovine XV do
kraja XVII vijeka. Grad je nastao i razvio se pod utjecajem Turaka. Ta činjenica
opravdava njegov izgled i fizionomiju, kakvu posjeduju orijentalna urbana naselja.
Za gradove koji su nastali pod utjecajem Turaka karakteristično je postojanje čar-
šije u sredini i oko nje mahale u kojima se stanovalo i koje su imale odbrambenu
ulogu. Čaršija, kako joj je i u značenju riječi, sačinjava javni, poslovni, zanatski dio
orijentalnog dijela grada, tj. pijacu, tržište. [19] U čaršiji su smješteni javni objekti:
hanovi, karavan-saraji, bezistani (tržni centri), džamije, kao i trgovačke i zanatske
radnje. Čaršija u Novom Pazaru je nastala na lijevoj obali rijeke Raške, gdje su po-
dizani objekti-vakufi (zadužbine sa javnom namjenom) i zanatske radnje. Potom se
čaršija širila, prelazila i na desnu obalu rijeke Raške. (Slika 1)
Vrhunac u svom razvoju, čaršija dostiže u drugoj polovini XVII vijeka, kada je
bila bogata i razvijena čaršija sa 1200 dućana, sa nekoliko hanova, bezistana, hamamom.
Bio je trgovačko-zanatski centar i jedan od vodećih gradova na središnjem Balkanu.
Tada se ovdje kupovala roba koja je vodila porijeklo sa istoka i sa zapada, jer je Novi