Page 112 - Zbornik 40

112 Nadžib Kočan 40/2017

U balkanskim ratovima 1912. godine, Osmanlije su pretrpjeli poraz, a
srpska i crnogorska vojska su zauzeli Bihor i od tada on postaje sastavni dio
52
Crne Gore. Pošto je prestala turska uprava, u Bihoru se formiraju sljedeće opštine:
Rasovska, Zatonska, Lozanska, Koritska i Petnjička. U tadašnjim administrativno-
53
teritorijalnim podjelama selo Vrševo je pripalo lozanskoj opštini. 54
Tokom Prvog svjetskog rata i na području Bihora provedena je akcija
dobrovoljnog odlaska na Istočni front protiv Rusa. Ti dobrovoljci, zvani đurumlije,
su poslati na Istočni front 1916. godine, a učestvovali su u bitkama na Bukovini i
Galiciji protiv Rusa. Jedan od tih đurumlija koji je 1916. i 1917. godine učestvovao
55
u tim bitkama je bio i Agan Hajdarpašić koji je čak i zapamtio neke pjesme koje su
se tada pjevale na frontu. 56
Administrativnom podjelom Kraljevine SHS na oblasti 1921. godine,
Gornji Bihor je ušao u sastav Beranskog i Bjelopoljskog sreza. Godine 1930. kada
57
je Vrševo pripadalo lozanskoj opštini odbornici iz ovog sela bili su Hajdarpašić
Šefto i Javorovac Avdo. 58
Proučavanja u antropogeografskom i etničkom pogledu su zaobilazila
područje Bihora, a prvi koji je terenski obradio ovu oblast je Milisav Lutovac. On
je u dva navrata (prvi put 1926-1927. godine, i drugi put 1960-1965. godine) pored
ostalog u svojim zapažanjima popisao i tadašnja plemena u selu Vrševo. To isto
čini i Salija Adrović u posljednjoj deceniji XX vijeka. Slijedi prikaz plemena koja
su živjela, ili i danas žive, u ovom selu, kako na osnovu njihovih bilješki, tako i na
osnovu sadašnjeg stanja.
Milisav Lutovac: Tokom vijekova ovdje se stanovništvo mijenjalo. Od
XVII vijeka u Vrševu su živjeli Hajdarpašići i njihove sluge Ivezići. Hajdarpašići,
59
vode porijeklo od Hajdar-paše, kome je dat spahiluk u Bihoru i priča se da je kula
starog paše bila na sred sela. Zverotići, porijeklom su iz Meduna, a primili su islam
60
poslije doseljenja. Javorovci, doseljeni su iz gornjobihorskog sela Javorova, a tamo
iz Škrelja u Malesiji. Ivezići su u Vrševu živjeli sve do 1910. godine, a zatim su se
61
iseljavali u razne krajeve, a kažu da su porijeklom iz Kuča. O njihovom prisustvu na
ovom prostoru potvrđuje groblje Ivezića u kraju Dolimi. 62
Salija Adrović: Hajdarpašić, Zverotić, Javorovac, Serhatlić, Batilović.
63
52 Raif, Hajdarpašić, Bosna i Bošnjaci Bihora....33.
53 Isto, 97-100.
54 Isto, 99.
55 Isto, 101.
56 Isto, 102.
57 Salija Adrović, nav. djelo, 82.
58 Isto, 88.
59 Милисав Лутовац, nav. djelo, 73.
60 Isto.
61 Isto.
62 Isto.

63 Salija Adrović, nav. djelo, 52