Page 107 - Zbornik 40

40/2017 SELO VRŠEVO 107

Slaveni počinju naseljavati Balkanski poluotok početkom VI i prvih decenija
VII vijeka, a od treće decenije VII vijeka postaju stalni stanovnici Gornjeg Polimlja.
13
Oblast Bihora i Pešteri su teritorije na kojima je konstituisana prva srpska država u
14
čijem će sastavu Bihor ostati skoro do njegovog pada pod tursku vlast.
Turci su ovu oblast zauzeli pred sam kraj srednjovjekovne srpske države.
Turskim prodorima na Balkan 1455. godine zauzeto je Novo Brdo, za nekoliko dana
Turci su osvojili čitav jugozapadni dio Despotovine: Prizren, Lipnjan, a 21. juna i
grad Bihor u Zagoru.
15
Na svojoj teritoriji turska administracija je redovno i uredno vršila popise sa
različitim namjenama. Tako da prilikom turskih osvajanja i ovih prostora, kojem
pripada i područje Bihora, redovno su vršeni popisi. Veliki značaj, kako za ovo
područje, tako i za našu srednjovjekovnu historiju imaju turski popisni (katastarski)
defteri. Oni obuhvataju sve vrste naselja i raznovrsne kategorije stanovništva.
16
Postoje detaljni i sumarni popisni defteri. Detaljni su opširni, poimenični popisi u
kojima su sadržana imena svih nosilaca domaćinstava i u kojima su pojedinačno
nabrojani svi izvori feudalnih prihoda popisane oblasti. Sumarni bilježe ime naselja
i broj kuća u njemu i raspodjelu prihoda na hasove, zeamete i timare. 17
Za područje Gornjeg Bihora dragocjene podatke o naseljima i stanovništvu
sadrži sumarni popis dela Paša sandžaka iz 1477/78. godine. Ovim popisom su
18
data imena posjednika tvrđave Bihor i vrijednost njihovih timara, kao i spisak sela u
okviru samog timara sa brojem poreskih obveznika. Imena nekih gornjobihorskih
19
sela po prvi put se spominju ovim popisom. Ovdje se spominju samo sela koja su
data na korištenje pojedinim posjednicima tvrđave Bihor, odnosno, sela koja nisu
bila u posjedu posjednika tvrđave nisu ni popisana, što ne znači da neka od današnjih
sela Gornjeg Bihora nisu tada postojala.
Popisom iz 1477/78. godine pored ostalih gornjobihorskih sela obuhvaćeno
je i selo Vrševo.
Selo Vrševo , timar Jakuba, sina Balabana, musthafiza tvrđave Bihor – kuća
20
31, neoženjenih 7, udovica 1, prihod 1938 21
13 М. Премовић, Жупа Будимља у средњем вијеку, 49.
14 Е. Мушовић, Муслимани Црне Горе од пада Зете (1449)), Музеј „Рас“, Нови
Пазар, 1997. 39.
15 О. Зиројевић, Турско војно уређење у Србији (1459-1683), Историјски институт,
Књига 18, Београд, 1974. 59.
16 Маријан М. Премовић, Средње и Доње Поломље и Горње Подриње у средњем
веку, докторска дисертација, Универзитет у Београду, Филозофски факултет,
Београд, 2013, 83.
17 Isto.
18 Татјана М. Катић, Тврђава Бихор у 15. и 16. веку, Ђурђеви ступови и Будимљанска
епархија, Беране – Београд, 2011, 486.
19 Isto.
20 Danas selo Vrševo, sjeveroistočno od grada Bihora.
21 Т. Катић, Тврђава Бихор у 15 и 16. веку, 496.