Page 312 - Zbornik 27
P. 312
318 Miodrag Radovi} NZ27/2003
Prema podacima zaplewene nema~ke kartoteke, prinudno mobilisa-
nih Muslimana, ~ije su porodice primale materijalnu pomo}, bilo je 529,
24
od toga iz grada 364 i sa sela 165.
Novi Pazar veliki vojni centar
U toku cele 1943. i sve do jeseni 1944. godine, Novi Pazar bio je veli-
ki vojni centar nema~kih, bugarskih i kvislin{kih jedinica. To potvr|u-
ju izve{taji jedinica NOV i POJ. »[tab Drugog udarnog korpusa NOVJ
ob broj 50 od 2. 12. 1943. godine obave{tava [tab za obave{tajni centar:
»Prije mesec i po dana jedna nema~ka alpijska divizija, koja je ranije bila
na Isto~nom frontu, prebacila se iz Albanije pravcem — Lorina — Solun
— Novi Pazar — Sjenica. Raspored ove jedinice je Novi Pazar — Sjenica.«
U toku 1943. godine u Novi Pazar dolaze i bugarske jedinice. U dru-
goj polovini februara one poma`u SD policiji i Gestapou u blokirawu
grada i hap{ewu ~lanova KPJ i SKOJ-a Novog Pazara. U toku avgusta i
septembra iste godine bugarske jedinice, zajedno sa Nemcima, razoru`ava-
ju Italijane u Dugoj Poqani, Delime|u i Crkvinama. U ovom periodu u~e-
stvuju u pqa~kawu i paqewu srpskih ku}a, maltretirawu i zlostavqawu
Srba u selima Sjeni~kog i De`evskog sreza.
U neposrednoj blizini Novog Pazara 1943. godine osnovana je zlo-
glasna Deveta kompanija u sastavu ^etvrtog puka SS divizije »Branden-
burg«. To je bila tajna vojna policija. Prvi dobrovoqci ove policije bi-
li su nema~ki agenti iz Novog Pazara. Kompanija je upu}ivana na razne za-
datke po Srbiji i u~estvovala u brojnim diverzantskim akcijama i {pi-
25
junskim aferama.
Oblici aktivnosti KPJ na seoskom podru~ju De`evskog sreza
U toku cele okupacije na podru~ju Vra~evske i Nikoqa~ke op{tine
De`evskog sreza odvijala se vrlo va`na aktivnost KPJ i NOP-a. Organi-
zatori ove aktivnosti bili su: Gojko i Stana Ba~anin, Srdo Ba~anin, Hra-
ne Bogdanovi}, Aran|el Balovi} i drugi aktivisti. Neki oblici aktivno-
sti NOP-a zabele`eni su u vi{e sela Rajeti}ke i Vojkova~ke op{tine, po-
sebno u wihovim delovima na podru~ju Rogozne.
Po~etkom druge polovine oktobra 1943. godine odr`an je sastanak
sekretara Partijske organizacije Studeni~kog sreza kojem je prisustvovao
i Miladin Radulovi} Krcun. Odlu~eno je da se razoru`awe ~etnika De-
`evske brigade izvr{i po~etkom novembra 1943. godine. U no}i izme|u 3. i
4. novembra razoru`awe je izvr{eno na Goliji, mesto Odvra}enica, u pla-
24 Mijo Radovi}, nav. delo, 354–359.
25 Mijo Radovi}, nav. delo, 359–360.