Page 166 - NP Zbornik 46_DRUGO REVIDIRANO IZDANJE

166 Aiša Kurbardović, Nesip Pepić, Kaza Akova (Bijelo Polje)...

odgovor da se prikažu dešavanja koja su obilježila datu godinu, koristimo naziv
godišnjak ili almanah. Ova riječ je ušla u osmanski jezik tek nakon Tanzimata
(Ağanoğlu 2000: 15).
Osmanska dokumenta predstavljaju nezaobilazni faktor kada je u pitanju
istraživanje i izučavanje historije naših krajeva u kojima živimo. Među takvim
dokumentima veoma značajan položaj zauzimaju salname ili – drukčije rečeno
– godišnjaci koji označavaju statističke izvještaje koji su se izdavali od strane
centralne ili lokalne vlasti Osmanske Carevine.
Salname su vrlo bitan arhivskiizvor za prikazivanje socijalno-kulturnih i socijal-
no-ekonomskih tokova u posljednjem periodu Osmanske Carevine. Za ove godišnja-
3
ke koji predstavljaju riznicu informacija zaslužan je veliki vezir Mustafa Rešid-paša.
„Veliki vezir Mustafa Rešid-paša, nakon što je vidio primjere njemačkih i francuskih
godišnjaka, došao je na ideju da sličan godišnjak počne izdavati i u Osmanskoj drža-
vi. Tako je u periodu od 1847. do 1922. godine izlazio godišnjak u Osmanskoj državi.
Salname iz ovog perioda vrlo su bogate važnim podacima o administrativnim poslo-
vima, ustanovama, biografijama značajnih ličnosti, informacijama o nauci, ekono-
miji, politici, kulturi tog perioda, kao i informacijama na drugim poljima bitnim za
razumijevanje ovog perioda Osmanske države”(Haskić i Pepić 2019: 743).
Salname su baza i pouzdan izvor informacija o širim aspektima populacije
(Karpat 1985: 7) i kao takve dijele se na državne, vilajetske (provincijske ili po-
krajinske), ministarske i privatne. Međutim, turski historičar Bilgi Aydın, pojaš-
njavajući salname, ukazuje na činjenicu da se ovi godišnjaci dijele na službene i
privatne, da bi se onda službene podijelile na državne, vilajetske i ministarske.
Prva salnama izdata je 1847. godine pod vođstvom Mustafe Rešid-paše. Iako je
za ovaj posao bio zadužen historičar Hajrullah efendija, salnamu je pripremio
Ahmed Vefik-paša (Aydın 2009: 51-54).
Kada se govori o salnamama treba istaći da su neke od njih objavljivane samo
jedan put, dok neke čak i do trideset i pet puta, pri tome očuvavši svoj prethodni
značaj. U nekim vilajetima salname su objavljivane na dva jezika: osmanskom i
lokalnom. 4
Temu ovog našeg rada zapravo predstavlja prijevod jednog dijela salname Ko-
sovskog vilajeta koja datira iz 1896. godine, a koji se odnosi na kazu Akova (Bijelo
Polje). Mi se ne želimo upuštati u historijsku analizu i tumačenje perioda iz kojeg
datira pomenuta salnama, već ćemo se zadovoljiti njegovim prezentiranjem naučnoj
i široj javnosti u prijevodu na bosanski jezik i na taj način završiti svoj rad.

3 Ibidem.
4 Ibidem.