Page 95 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 45

Tarik Haskić UDK 94:314.116/.117(560-89)”1896”(093)
Sarajevo

Nesip Pepić
Tutin

PLJEVALJSKI SANDŽAK I KAZA PLJEVLJA
U SALNAMI KOSOVSKOG VILAJETA ZA 1896. GODINU

Sažetak: Osmanska dokumenta predstavljaju nezaobilazni faktor kada je u
pitanju istraživanje i izučavanje historije naših krajeva. Među takvim doku-
mentima veoma značajan položaj zauzimaju salname ili drukčije rečeno –
godišnjaci – koji označavaju statističke izvještaje koji su izdavali centralne
ili lokalne vlasti Osmanske Države. Temu ovog našeg rada zapravo pred-
stavlja transkripcija i prijevod jednog dijela salname Kosovskog vilajeta
koja datira iz 1896. godine, a odnosi se na Pljevaljski sandžak i kazu Plje-
vlja. Salnama o kojoj je ovdje riječ štampana je u Štampariji Kosovskog
vilajeta u Skoplju i sastoji se od 793 stranice. Službenik Osmanskog arhiva
u Istanbulu Yıldırım Ağanoğlu transkribirao je ove salname i objavio 2000.
godine pod imenom 1896 (Hicri 1314) Kosova Vilayeti Salnamesi (Üsküp,
Priştine, Prizren, İpek, Yenipazar, Taşlıca) tako da smo se mi u ovom radu
poslužili njegovom transkripcijom uz veoma male korekcije koje se uglav-
nom odnose na lokalne toponime.

Ključne riječi: Pljevlja, salnama, kaza, Pljevaljski sandžak, Kosovski vilajet.

Kosovski vilajet osnovan je 1877. godine. Prvi valija ovog vilajeta bio je
Halil Rifat-paša. Kao što je poznato, u zadnjem periodu osmanske administrativne
organizacije termin vilajet je zamijenio termin ejalet. Na čelu vilajeta nalazio se
valija, dok su se na čelu sandžaka koji se nalaze u sastavu vilajeta, nalazili kajma-
kami. Termin sandžak bi se u savremenoj administrativnoj terminologiji, mogao
prevesti kao okrug. Na čelu kaza (kadiluka) koje se nalaze u sastavu sandžaka,
nalazili su se mutesarifi, a na čelu nahija mudiri, koji su važili za najviše finansijske
zapovjednike.
Kosovski vilajet se svojim administrativnim granicama na istoku graničio sa
Bugarskom, na zapadu sa Skadarskim vilajetom, Crnom Gorom i Bosnom i Herce-
govinom, na jugu sa Bitolskim i Solunskim vilajetima, i na sjeveru sa Srbijom. Vi-
lajet se prostirao od makedonskog grada Štip, pa zatim preko Pljevaljskog sandža-
ka do Bosne i na taj način zauzimao ogromnu geografsku teritoriju. U vilajetu su