Page 285 - Zbornik 27

290 Jevto Vu~kovi} NZ27/2003

jer je nastava bila celodnevna. Posle Drugog svetskog rata zgrada je kori-
{tena za potrebe mesnog narodnog odbora, kasnije vapske op{tine, mesne
kancelarije i mesne zajednice. Nikada vi{e nije vra}ena u vlasni{tvo
{kole u Vapi.
Uvid u rad {kola sreza Sjeni~kog izvr{io je {kolske 1927/28. godi-
ne Tihomir S. Matovi}, izaslanik Ministarstva prosvete Srbije. Ostva-
ruju}i uvid u stawe {kolskih zgrada konstatovao je da ih ima tri vrste —
grupe. U prvu grupu spadaju one koje su gra|ene od brvana i ~atme, niske su i
imaju malo svetla i vazduha. »One su nekada bile, za vlade Turaka »{kole«,
ali i zgrade za stanovawe (...) ove {kolske zgrade su neugledne i nehigijen-
ske. Wih ima najvi{e i to su: u Dugoj Poqani, Ra`dagiwi, Brwici, Bara-
ma, Rasnu i @abrenu. Drugu grupu zgrada radili su sami zidari me{tani i
wih ima ~etiri i to u Vapi, Dowim Lopi`ama, Gowu i Bu|evu. One su naj-
lep{e {kolske zgrade u srezu Sjeni~kom, one su vrlo solidne, sagra|ene na
suvom mestu daleko od grobaqa, u sun~anoj strani sa dovoqno svetlosti, va-
zduha i sa dovoqnim brojem odeqewa. Ove {kole su i najjeftinije. Pored do-
brovoqnog rada {kola u Gowu staje 25.000 dinara a u Bu|evu 50.000 dinara.«
U tre}u grupu {kola Matovi} je svrstao {kole koje su radili predu-
zima~i. »One su velike i vi{e li~e na kasarne ili vojne magacine. Nalaze
se u [tavqu, Aqinovi}u, i jo{ nedovr{ena {kola u Barama. Ovaj tre}i
tip {kolskih zgrada je preskup. Narod je za wih dao u gotovu do 400.000 di-
nara, pored rada sa stokom i bez stoke«. Za ove {kole ka`e se da su glomazne
i bez lepog rasporeda, nedovoqno su odignute od zemqe. »Ovoj grupi pripa-
da i zgrada u Trijebinama koja je pla}ena oko 200.000 dinara (...). Sme{no je
pogledati {kolu u Aqinovi}ima sa dve u~ionice za po 100 u~enika i dva
propisana stana, a samo 30 u~enika bilo je na ispitu u jednoj u~ionici (...).
Druga u~ionica je prazna i u woj u~iteq, koji je i sve{tenik ven~avao je i
kr{tavao«. Na kraju Matovi} ka`e da ne treba mre`u {kola graditi po
principu otvarawa velikih {kola u op{tinskim centrima za celo pod-
ru~je koje je u pre~niku do 15 kilometara, ve} da je celishodnije praviti
57
mawe {kole za 30 do 50 u~enika i jednog u~iteqa.
Od 1930. do 1941. godine nastavqeni su otvarawe i gradwa novih
{kolskih zgrada. U op{tini Aqinovi}e otvorena je {kola u Pravo{evu
1936, a u Milo{evom Dolu 1939. godine. U Pravo{evu je rad po~eo u {kol-
skoj zgradi, a u Milo{evom Dolu nije bilo {kolske zgrade, a i u~iteq, ko-
ji je trebalo da radi, dobio je preme{taj pre nego {to je do{ao i {kola ni-
je radila. Godine 1938. otvorena je {kola u Ba~iji kao izdvojeno odeqewe
{kole u Vapi. Iste godine otvorena je i {kola u Vrbnici kao izdvojeno
odeqewe {kole u Barama. U [arama je {kola otvorena 1937. godine kao iz-

57 T. S. Matovi}, izaslanik Ministarstva prosvete, Izve{taj o radu {kola sreza sje-
ni~kog za 1927/28. godinu, IAJ Jugoslavije.