Page 201 - Zbornik 40

40/2017 REVITALIZACIJA OBJEKTA HANA „GRANATA“... 201

razastrti ćilimima, odrađeni minderluci. Sanitarni blok u toj sobi može biti odrađen
u vidu kućnog dolapa i hamama, sa drvenim pregradama na mjestima ulaza (Neš-
ković 1988). Ovaj objekat treba da bude odrađen tako da ispunjava sve standarde
savremenog građenja, u pogledu zaštite objekta od prirodnih i tehničko-tehnološ-
kih nesreća, zaštite od požara, zaštite od zemljotresa, toplotne zaštite, racionalnog
korištenja energije i enegretske efikasnosti, zaštite od buke i vibracija, treba da se
omogući pristup osobama sa invaliditetom (postavljanjem lifta), savremeni načini
grijanja, hlađenja, provjetravanja. Izgled objekta u izvornoj fazi života je bitan pro-
ces prezentacije, treba je naglasiti u izgledu obnovljenog spomenika.

ZAKLJUČAK

„Narodno tradicinalno graditeljstvo nije stil nego je pogled na svijet i na ži-
vot, na prirodu i na duh mjesta, stav prema životnim procesima i materijalima, pre-
ma podneblju i autentičnosti” (Radović 2005).
Dužnost svakog pojedinca, koji kao jedinka živi u savremenom svijetu i dio
je savremene cjeline, je da sačuva svoju osobenost, jer bogatstvo svakog sadržaja
je u složenosti i različitosti, a ne u jednakosti i uniformnosti. Naslijeđe predstavlja
iskustvo prethodnika. Obaveza i dužnost je da ono što je naslijeđeno, prvenstveno
razvijamo do savremenih potreba, do modernog. Spajanjem naslijeđenog i moder-
nog dolazimo do svoje trenutne osobenosti.
Svako podneblje ima svoje uslove za život, svoje kvalitete, kojima se treba
prilagođavati i ne treba ih zanemarivati. Najveća prednost objekata iz prošlosti je
što su u potpunoj saglasnosti sa prirodom, sa stvarnošću, otuda je i njihova velika
trajnost i odupiranje svim prirodnim i stvorenim uslovima okruženja i sredine. Zato
čovjek ne treba da se vraća tradiciji već da od nje polazi.
Razvoj industrije i novog načina proizvodnje, umnogome su promijenili sli-
ku Novog Pazara, naročito njegove Stare čaršije. Male potrebe za starim zanatima,
doprinijeli su njihovom izumiranju, zatvaranju proizvodnje, izumiranju starih vje-
ština, zanatlija. Lokali su dobili druge, savremene namjene i u skladu sa njima i nov
izgled. Naknadne dogradnje, povećanje gabarita i spratnosti objekata, nedostatak
infrastrukture, neadekvatan režim saobraćaja, neadekvatna zaštita životne sredine,
velika buka, kao i načini snabdijevanja lokala, predstavljaju ozbiljne probleme koji
su zadesili Staru čaršiju u Novom Pazaru.
Obim današnjeg termina Stare čaršije u Novom Pazaru je potez Ulice 1. maja
od mosta na desnoj obali rijeke Raške do Altun-alem džamije. Nezaobilazan ambi-
jentalni, kulturni i historijski značaj Staroj čaršiji dat je postojanjem objekata kul-
turnog dobra od velikog značaja. Poslije izvršene valorizacija Stare čaršije i njenih
vrijednosti, pristupilo se valorizaciji objekta hana „Granate“ i njenih vrijednosti u
okviru urbanistički zaštićene zone. Han „Granata“ posjeduje historijske, ambijen-
talne, estetske, autentične i urbanističke vrijednosti u okviru cjeline Stare čaršije.