Page 79 - Zbornik 39

Mustafa Baltić UDK 726.2(497.11)
Opština Sjenica

HAREM VALIDE SULTAN DŽAMIJE U SJENICI
Sažet prikaz istraživanja dvorišta

Sažetak: Džamija Sultan Valide izgrađena je u posljednjim decenijama Os-
manske imperije, u sklopu administrativnog preuređenja zapadnog dijela
carstva. Neposredna blizina granice, i mogućnost napada na carstvo, usm-
jerili su premještanje administrativnih centara u vojne centre, koji bi bili
lakše branjeni. Izgradnja carske Sultan Valide džamije u Sjenici simbolička
je poruka koja daje potporu promjeni sistema, i homogenizuje i osnažuje za-
jednicu. Njena veličina i grandioznost govore u prilog pomenutoj tezi.
Pronalazak kaldrmisanog dvorišta iz 1870. godine, kada kasaba Sjenica
nema ni kaldrmisane ulice, osim glavnog tzv. bosanskog druma, govori o
značaju koji je tadašnja osmanska uprava dala samom gradu i džamiji koja
je upravo zbog toga i izgrađena.
U radu je prikazan historijat izgradnje džamije i radova na uređenju harema
Valide Sultan džamije.

Ključne riječi: Valide Sultan džamija, Sjenica, harem, kaldrma, šadrvan.

Historijat izgradnje i intervencija na džamiji

Valide sultan džamija dovršena je 1870. godine kao vakuf Pertevnijal Valide
sultanije, majke sultana Abdulaziza. Izgradnja ove džamije kao poklon stanovništvu
Novopazarskog sandžaka, poklopila se sa vremenom kada administrativno i vojno
sjedište pomenutog sandžaka postaje Sjenica. Građena je u periodu zalaska snage
Osmanskog carstva, te zbog finansijskih poteškoća nikada nije potpuno završena.
Za kratko vrijeme pretrpjela je brojne promjene, od onih koje su imale za
cilj svojevrsnu žaštitu i dovršetak izgradnje džamije, do onih koje su imale za cilj
uništenje iste. Postojao je čitav kompleks koji je činila džamija sa zgradama oko
nje. Prvobitni izgled kompleksa nije poznat, ali se na osnovu starih fotografija, te
arheološkog istraživanja dvorišta džamije, mogu pratiti faze kroz koje je džamija
prošla, i rekonstruisati prvobitni izgled. U sklopu džamije u njenom dvorištu se
nalazio šadrvan, malo mezarje, pomoćne ekonomske prostorije, te službene prostorije
muftijstva i suda (pretpostavka na osnovu tvrdnje starijih građana i fotografija).