Page 281 - NOVOPAZARSKI ZBORNIK 43

Novopazarski zbornik, 43/2020, str 277-282 281

poprečnog preseka sa zasečenim ivicama. Stajao je kod nogu pokojnika. Druga dva
su oblika stele. Od većeg je sačuvan donji deo sa početkom teksta na osmanskom
jeziku, pisanom arapskim pismom iz 1520. godine. Njegov gornji deo sa ostatkom
3
natpisa bio je na koti krune istočnog zida tabije i u toku prošlogodišnjih arheološ-
kih istraživanja je prenet u muzej. Od drugog nišana pronađena je gornja polovina
koja se završava u vidu prelomljenog luka. Obe strane su ukrašene vegetabilnim
motivima.
U zapadnom sektoru tabije, na prostoru između kule i biblioteke (u širini od
1,70 m), završena su arheološka istraživanja. Nakon uklanjanja ostataka toaleta iz
vremena austrougarske okupacije 1914-1918. godine istraženi su slojevi do nivoa
zdravice koju čini rečna naplavina. Iz sloja nad kojim je podignut toalet potiče
nalaz bronzane pređice kaiša, koja se sigurno ne može datovati pre početka četvrte
decenije 19. veka. Iz nižeg sloja, iz centralnog dela otkopne površine, potiče izu-
zetno velika količina životinjskih kostiju koje su formirale kulturni sloj debljine
oko 0,50 m, širine 1,70 m i dužine 2 m. Na mnogim kostima se vide tragovi uda-
raca sekirom i obrade nožem. Prema preliminarnim zaključcima, radi se o kostima
goveda i konja, koje je tu tokom 18. veka deponovao kasapin. Nešto zapadnije od
sloja kostiju otkrivena je jama elipsoidnog oblika koja se sužavala ka dnu. Sloj
kostiju je delimično pokrivao vrh jame. Ukopana je u zdravicu i dubina joj iznosi
2 m. U jami je pronađena velika količina fragmenata ćeramide, manja količina
fragmenata opeke, veća količina ulomaka keramike, četiri glinene lule i gvozdeni
klinovi gotovo potpuno uništeni dejstvom korozije. Na osnovu pronađene kerami-
ke i glinenih lula moglo bi se reći da je jama nastala tokom 17. veka.
Arheološka istraživanja Severne tabije nisu završena. Nije utvrđeno kako
je fundiran zindan i kota njegovih temelja kao ni vreme kada je nastao i kada je
izvršena njegova obnova. Građevine stradale u požaru nisu do kraja iskopane tako
da se o njihovoj funkciji na ovom nivou saznanja ne može pouzdano govoriti, osim
što se za južnu pretpostavlja da je u pitanju čardak. Ovogodišnja iskopavanja su
pokazala da se u ovom delu tabije mogu očekivati nalazi još građevina koje su
prethodile vremenu izgradnje njenog zidnog platna. Da li su građevine bile deo
civilnog naselja ili su u vezi sa ranijim utvrđenjem, pokazaće buduća arheološka
istraživanja.

3 Tekst je pročitala Dženana Oraovčanin, diplomirani istoričar, kojoj ovom prilikom
zahvaljujemo.