STARI NOVAC

'Numizmatička zbirka, godinama unazad sistematično sakuplјana i broji oko 1000 primeraka metalnog i papirnog novca, uglavnom sa našeg područja. Pripada vremenskom rasponu od XVII do pedesetih godina XX veka.', 'Okosnicu numizmatičke zbirke čine primerci turskog kovanog novca koji je, na našem području, bio u opticaju do 1912. godine. Najviše su zastuplјene : akče, aspre, groševi, pare, metalici, učluci, altuluci, medžedije, velika kopča i pilastri.', 'Novac sa kojim su Turci došli u balkanske zemlјe bio je akča (beli novac), sitni srebrni novac, kovan od vremena sultana Orhana (1326-1359) sve do kraja XVII veka.', 'Najstariji primerak kovanog turskog novca potiče iz 1695. godine i kovan je za vreme sultana Mustafe II (1695-1703), sina Mahmuda IV, a najmalađi iz 1912. godine, kovan u vreme sultana Mehmeda V (1909-1918), sina sultana Abdul Hamida II.', 'U 19. veku, u vreme vladavine Karađorđa i kneza Miloša, u Srbiji je u opticaju bio veliki broj različitih moneta, pretežno turskih, zatim dubrovačkih, venecijanskih, austrijskih, ugarskih i drugih evropskih monarhija toga doba. Tokom tog perioda koristile su se 43 vrste stranog novca.', 'Knez Mihailo Obrenović doneo je rešenje o kovanju srpske monete zvane para. Tako je nastao kovani novac izrađen od legure bakra u apoenima od jedan, pet i deset para, sa likom kneza Mihaila na aversu i godinom izdanja 1868.', 'Nova novčana jedinica dinar, iskovana je u srebru 1875. godine. Ona je nosila lik kneza Milana, a izrađena je u apoenima od 50 para, jedan i dva dinara.', 'Poslednji novac sa likom vladara iz dinastije Obrenovića potiče iz 1897. godine, kada je u srebru iskovan novac od jednog i dva dinara sa likom kralјa Aleksandra I Obrenovića. Od 1904. godine, nakon smene na prestolu, kuje se novac sa likom novog vladara Petra I Karađorđevića.', 'Kneževina Crna Gora sopstveni novac dobila je početkom XX veka. Crna Gora je svoj novac kovala u bečkoj kovnici i prema austrijskim uzorima. Prvi crnogorski kovani novac, perper, izdat je na osnovu ukaza knjaza Nikole 1906. godine, dok se srebrni novac počeo kovati 1909. godine. Zbog kovanja u emisijama malog obima, predstavlјaju retke i vredne numizmatičke primerke.', 'Nakon završetka Prvog svetskog rata, na teritoriji novostvorene Kralјevine SHS, već 1920. godine u upotrebi je bio novac nove države pod nazivom dinar. Kralјevina SHS 1929. godine postaje Kralјevina Jugoslavije, pa se pristupilo kovanju novca sa novim nazivom države.', 'U periodu do 1941. godine emitovan je novac različitih nominalnih vrednosti i sastava metala, a izrađivan je uglavnom u Beču. Sa poslednjom emisijom kovanog novca Kralјevine Jugoslavije, nastalom 1938. godine, novac je počeo da se izrađuje u zemlјi, u Državnoj kovnici u Topčideru.', 'Posle Drugog svetskog rata, prvi kovani novac Jugoslavije kovan je 1945. godine. Od tada pa do danas, sve promene u državnom uređenju, praćene su odgovarajućim elementima kao što su grb i naziv države.', 'Osim pomenutog, značajan deo numizmatičke zbirke čini i novac susednih država: Austrije, Austro-ugarske, Mađarske, Bugarske, Grčke, Albanije, Italije, Rumunije kao i Nemačke i Rusije, kovan u periodu od druge polovine XIX do polovine XX veka.