Page 96 - Zbornik 27

NZ27/2003 PRILOG PROU^AVAWU ZDELA... 97

Prema samim oblicima dr{ki i osnovnoj boji gle|i, kao i u drugim
elementima, upotrebi listerskih glazura, identi~nom ornamentu izvede-
nom u istom maniru na istom mestu, zdelama sa vodoravnim dr{kama iz Pe-
trove crkve su najbli`a analogija delovi zdela koje su prona|ene u \ur|e-
vim Stupovima. Ta sli~nost je najo~iglednija na primercima malih jedno-
delnih polukru`nih (jezi~astih) dr{ki, gde je gotovo nemogu}e razlikova-
ti ih me|usobno, kao da su u pitawu iste posude. Da je re~ o jednoj grn~ar-
skoj produkciji pokazuju ovi, ali i primerci drugih oblika zdela i kr~aga
(kao i wihova dekoracija) koji su prona|eni u Petrovoj crkvi, \ur|evim
Stupovima i Sopo}anima, lokalitetima neposredno bliskim i teritori-
jalno, hronolo{ki, ali i istorijski.
^esti i u istom maniru izvedeni ornamenti kruga, spirale i rozete,
uz upotrebu istih boja gle|i za slikawe na svetloj pozadini, osobenosti su
koje povezuju stariju luksuznu grn~ariju ne samo Sopo}ana, \ur|evih Stu-
pova i Petrove crkve, ve} i ne{to udaqenijih Gradca i Nove Pavlice. Na-
ve{}emo samo nekoliko primera. Oblik dr{ke i ornament, kao i boja, po-
vezuju zdele sa vodoravnim dr{kama iz \ur|evih Stupova i Petrove crkve
sa pomenutom zdelom iz Nove Pavlice koja pri tom, kao i drugi tip zdele
ravnog dna iz Pavlice, u dnu ima urezanu {estolisnu rozetu uokvirenu sa
dva koncentri~na kruga. Tako ukra{ena zdela ravnog dna iste boje gle|i
prona|ena je i na \ur|evim Stupovima. Isti motiv rozete u koncen-
tri~nom krugu gde je prostor izme|u latica dopuwen motivom spiralnih
zavijutaka, kao na ovoj zdeli iz \ur|evih Stupova, nalazi se i na sopo}an-
43
skoj grn~ariji. Grada~ku i grn~ariju \ur|evih Stupova povezuju i isti
oblici kr~aga sa neobi~nim ornamentom prepletenih krugova i medaqona
sa volutama (spiralama), ali i ukras dna zdela iz mla|ih slojeva sa {rafi-
44
ranim medaqonima i ubodima. Sa druge strane, u grupi najranije gle|osa-
ne keramike iz Petrove crkve, izdvojenoj u ranijim iskopavawima, nalazi
se i zdela ukra{ena motivom prepletenih krugova u nizu koji pokriva celu
spoqnu povr{inu posude. Zdela ukra{ena na identi~an na~in na|ena je i
me|u grn~arijom starijeg horizonta iz Nove Pavlice. Primera za ukaziva-
we sli~nosti u na~inu dekorisawa i oblicima posu|a je mnogo i me|u po-
znijom keramikom sa ovih lokaliteta (15–17. stole}e). Oni ukazuju na dugu
tradiciju u grn~arskom zanatu na ovom prostoru, kao i da su oblici posuda
i tehnike ukra{avawa ovog posu|a varirale vremenom u onoj meri u kojoj je
majstor mogao da iska`e svoju inventivnost u ve} formiranim, usvojenim
modelima oblika i tehnikama ukra{avawa. Ova poznija grn~arija, isto

43 Uporediti Juri{i} 1991, sl. 64; Ze~evi}, Radi~evi} 2001, 43, sl. 12/1; Juri{i} 1983,
184, T. ¤/3.
44 Uporediti Juri{i} 1989, sl. 39–41 i Ista, 1983, T. £H/1; Ze~evi}, Radi~evi} 2001, sl.
12/2, 22, 30.